De productie ligt nu 5 procent lager dan in juni 2023, maar na twee jaar van krimp is een ommekeer in zicht voor de Nederlandse industrie. Er wordt weer groei verwacht, al blijft die beperkt: 1 procent, verwacht Edse Dantuma, econoom en onderzoeker bij ING Research.

Een deel ervan wordt veroorzaakt door consumenten. De meesten van hen gaan er dit jaar in koopkracht op vooruit: de lonen stijgen sterker dan de inflatie en dus zullen consumenten waarschijnlijk meer geld uitgeven, onder meer aan voedingsmiddelen. Dat komt de productie ten goede. Dat de inflatie afneemt en de rentes licht dalen, speelt ook een rol.

Dantuma ziet de mondiale vraag naar computerchips stijgen en dus ook de vraag naar machines waarmee chips worden gemaakt. Vooral een stijgende productie bij ASML tikt aan: de nieuwste machines van het bedrijf kosten immers meer dan 100 miljoen euro – de allernieuwste zo’n 300 miljoen. ING Research verwacht dat er meer elektrische auto’s zullen worden gebouwd: daardoor kan de vraag naar chips van fabrikant NXP stijgen.

Veel groei ziet Dantuma in de Nederlandse farma-industrie. Grote farmaconcerns vestigen zich graag in Nederland en er wordt veel onderzoek gedaan naar medicijnen – ook op basis van biotechnologie. De productiegroei zit hem vooral bij kleinere bedrijven, zegt Dantuma. De afgelopen vijf jaar groeide de farmasector met zo’n 8 procent per jaar en die groei zet zich voort. De winstmarges in de farmacie zijn doorgaans hoog.

Defensie

Groeien doet ook de Nederlandse defensie-industrie, ziet de ING-econoom. Groot is die nog niet, maar geleidelijk aan wordt die wel groter. Scheepsbouwer Damen gaat fregatten bouwen en Nederlandse bedrijven zullen meebouwen aan vier nieuwe onderzeeërs, een opdracht van 4 tot 6 miljard euro die is toegekend aan het Franse Naval. Thales (radarsystemen) en Fokker GKN (vliegtuigonderdelen) zitten goed in hun orders. Dronebouwers ook.

De vraag naar machines –een belangrijk exportproduct van Nederland– neemt nog niet echt toe, de machines van ASML uitgezonderd. Dat komt onder meer doordat veel potentiële klanten nog ruim in hun voorraden zitten en de Duitse industrie, vooral de autofabrikanten, in zwaar weer verkeert. ING Research tekent daarbij aan dat de machinebouw en de industriële maakindustrie innovatief zijn en veel toegevoegde waarde opleveren. Dantuma wijst op landbouwmachines (onder meer van Lely), verpakkingsmachines, machines voor het verwerken van voedsel en medische apparaten (Philips).

Dat de groei komend jaar beperkt blijft, heeft meer redenen. De economieën van de meeste EU-landen groeien maar mondjesmaat of niet (Duitsland) en veel bedrijven zitten nog ruim in hun voorraden. Bedrijven die bij hun productie veel energie verbruiken, hebben last van de relatief hoge prijzen van gas en elektriciteit.

De Nederlandse basismetaalindustrie produceerde in de zomer van 2023 maar liefst 35 procent minder dan in januari 2022. Inmiddels krabbelt die productie weer wat op, maar het niveau van 2022 is nog lang niet bereikt. Dat geldt ook voor de chemie, een grote bedrijfstak in Nederland, en voor de productie van bouwmaterialen. Energie zal, zegt Dantuma, duur blijven. De import van Amerikaans vloeibaar gas is nu eenmaal duurder dan het pijplijngas dat vroeger uit Rusland kwam.

Krimp

Flinke krimp verwacht ING Research in de zuivel en in de vleesverwerking. Door de opkoopregelingen van de overheid zal een, nog onbekend, aantal boeren stoppen met hun bedrijf. De veestapel zal kleiner worden. Er zal minder melk worden geproduceerd en het aantal varkens zal dalen.

En de importheffingen op buitenlandse producten waarmee de Amerikaanse president Trump dreigt? Zo’n 7 procent van de Nederlandse uitvoer kan door zulke heffingen worden geraakt, stelt ING Research, dat de kanttekening maakt dat de gevolgen van handelsbelemmeringen achteraf vaak kleiner zijn dan eerder gedacht: exporteurs verlagen hun prijzen of weten andere afzetmarkten te vinden.

Maar zolang onduidelijk is wat Trump precies wil, hoe hoog de heffingen zullen zijn en op welke producten ze van toepassing zijn, is het gissen naar de effecten ervan. Dantuma: „Het is nu heel moeilijk om te zeggen wat de invloed zal zijn”.