Momenteel stijgen de lonen in Nederland wat minder hard dan een jaar geleden. In vergelijking met het verleden gaan ze nog steeds fors omhoog. Dat geldt ook voor de afgelopen maand: in januari was er een gemiddelde stijging van 4,5 procent, bleek zaterdag uit voorlopige cijfers van werkgeversorganisatie AWVN.

Dat cijfer is gebaseerd op zeven afgesloten cao’s, voor in totaal 20.000 werknemers. De lonen gingen het hardst omhoog in de sectoren horeca, bouw, groothandel, zakelijke diensten, onderwijs en vervoer.

Krapte

„We zien de trend dat de loonstijging de afgelopen maanden iets afneemt, maar wel rond de 4 procent blijft hangen”, zegt een woordvoerder van werkgeversvereniging AWVN.  Dat percentage ligt ruim boven de huidige inflatie, want die kwam in de afgelopen maand volgens een eerste raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uit op 3,3 procent.

De werkgeversorganisatie vindt dit geen goede ontwikkeling. „Bedrijven krijgen hierdoor te maken met hogere kosten en dat is schadelijk voor de concurrentiepositie.”

De AWVN denkt dat de loonstijgingen op een hoog niveau zullen blijven. „Dat heeft vooral te maken met de krapte op de arbeidsmarkt en de stevige salariseisen van de vakbonden. En dat terwijl een groot deel van het bedrijfsleven het momenteel niet makkelijk heeft.” De werkgeversorganisatie spreekt over „zorgen over de economische situatie”. Zo staat de export onder druk en daalde de omzet in de industrie in januari opnieuw, terwijl daar vorig jaar ook al klappen vielen.

De AWVN pleit daarom voor maatwerk, omdat de huidige loonontwikkeling voor sommige ondernemingen serieuze problemen oplevert. „We moeten per bedrijf en sector bekijken wat de loonruimte is.”

Hogere winsten

De vakbonden kijken heel anders tegen de loonontwikkeling aan. De grootste vakorganisatie, de FNV, houdt vast aan een eerder gestelde looneis van 7 procent. Volgens de vakbond boekte het bedrijfsleven de laatste jaren fors hogere winsten en is er daardoor nog steeds genoeg ruimte om de lonen te verhogen.

Het kleinere CNV is gematigder. Voorzitter Piet Fortuin gaf in september aan dat de loonvraag naar beneden kon worden bijgesteld, omdat de inflatie na een piek aan het dalen is. „Nu in vrijwel alle cao’s rekening is gehouden met inflatiecompensatie, zetten we voor 2025 in op 3,5 tot 6 procent verhoging”, zei hij destijds, en die percentages noemt het CNV nog steeds. Er wordt bewust gekozen voor een bandbreedte, omdat de gewenste verhoging per cao kan verschillen.

RMU

Ook de Reformatorisch Maatschappelijke Unie (RMU) voorziet meer dan gemiddelde loonstijgingen. Coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid Jan Schreuders gaat er, net als de werkgevers, wel van uit dat die lager zullen uitvallen dan in de afgelopen twee jaar. „Toen vond er een inhaalslag plaats om de inflatiepiek te compenseren.”

Als het gaat om de loonwens, wil de RMU zowel rekening houden met de koopkracht van de werknemers als met de draagkracht van de werkgevers. Dan spreken we volgens Schreuders over „ten minste 4,5 procent.” Dat percentage is voor hem echter „niet in beton gegoten, maar een richtlijn”.

In sommige sectoren kan volgens hem een hogere loonstijging gerechtvaardigd zijn, in andere vraagt de economische realiteit om matigheid. „We moeten daar voorzichtig zijn, anders prijzen we ons in Nederland echt uit de markt. Dat geldt vooral voor het midden- en kleinbedrijf.”