NPV: Toename orgaandonatie na euthanasie zorgelijke ontwikkeling
Steeds vaker doneren mensen organen na hun overlijden. Soms gebeurt dat na een euthanasie. Over die laatste ontwikkeling maakt de NPV zich zorgen.
Het aantal orgaandonoren nam afgelopen jaar flink toe. In 2024 doneerden 360 mensen na overlijden een of meer organen; 68 meer dan in 2023. Donoren stonden gemiddeld drie organen af.
De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS), die deze cijfers maandag publiceerde, ziet meerdere verklaringen voor de toename. Eén daarvan is de aanpassing van de Donorwet, waardoor meer mensen zich actief hebben geregistreerd als donor. Door de wetswijziging kwamen ook mensen die geen keuze hebben gemaakt in het Donorregister te staan, en wel als geen bezwaar hebbend.
Ook innovatie zorgt voor een groei in het aantal donaties. „Met name perfusie, het spoelen van organen met een zuurstofrijke vloeistof, speelt hierin een grote rol”, zegt Naomi Nathan, directeur van de NTS. „Door deze methode kunnen we organen beter dan vroeger onderzoeken en keuren voor de transplantatie. We zien dat we hierdoor meer organen kunnen transplanteren. En doordat beter zichtbaar is wat de kwaliteit van een orgaan is, konden we criteria van wie donor kan zijn verruimen.”
Drempelverlagend
Dat er door technologische ontwikkelingen meer donaties mogelijk zijn voor mensen die dat graag willen, is positief, reageert Astrid Bokhorst, medewerker Advies & Toerusting bij NPV-Zorg voor leven. „Waar wij ons wel zorgen om maken, is de combinatie van euthanasie en orgaandonatie. Dan doe je of er uit iets slechts wat goeds kan voorkomen. Voor je het weet, werkt dat drempelverlagend richting euthanasie.” In 2024 vond orgaandonatie na euthanasie 32 keer plaats; in 2023 was dat 24 keer. „Als die stijging doorzet, is dat een ontwikkeling die wij bepaald niet toejuichen.”
In 2024 vond orgaandonatie na euthanasie 32 keer plaats; in 2023 was dat 24 keer
Sowieso is de NPV geen voorstander van de gewijzigde Donorwet. „Donatie moet vrijwillig zijn en geen veronderstelde gift”, meent Bokhorst. Op dit moment staan 3,3 miljoen mensen ‒een kwart van alle geregistreerden‒ in het Donorregister te boek als geen bezwaar hebbend. „We zijn wel benieuwd hoeveel mensen uit deze groep uiteindelijk daadwerkelijk een orgaan doneren. Dat weten we niet. Bij de ouderen in deze groep zal donatie niet vaak plaatsvinden, omdat donatiemogelijkheden voor hen beperkt zijn. Maar deze groep bestaat deels ook uit 18-jarigen die een beslissing voor zich uitschuiven. Dat zijn wel potentiële donoren.”
Balsemen
Orgaandonatie is momenteel geen ”hot topic” in de achterban van de NPV, merkt Bokhorst op uit het aantal vragen bij de Advieslijn en het aantal aanvragen voor lezingen. Rond de wijziging van de Donorwet in 2021 leefde het onderwerp volgens haar meer.
Onder christenen lopen de meningen over orgaandonatie sterk uiteen (zie: ”Wel of geen orgaan doneren? De vier meest genoemde motieven”). Wat is het standpunt van de NPV? „Wij zijn geen voor- of tegenstander”, zegt Bokhorst. „We kunnen op grond van de Bijbel niet beweren dat orgaandonatie per definitie fout is, zoals bij abortus en euthanasie. Bij het balsemen, zoals bij Jozef, werden ook organen uit het lichaam gehaald. We lezen daar niet dat God dat verbiedt. Wel hebben we moeite met het maakbaarheidsdenken en de manier waarop onze gezondheid wordt vertechniseerd.”
