Op de Kromhoutkazerne in Utrecht staat een gloednieuw, gepantserd voertuig opgesteld. De Skyranger 30. De loop van het kanon steekt dreigend in de lucht. Militairen drommen nieuwsgierig om het anti-dronekanon. Een prototype weliswaar, maar toch. Luitenant-kolonel Ronald Gabriëls is in zijn nopjes. „Stoer, robuust systeem.”

De dreiging van drones neemt snel toe. „De oorlog in Oekraïne en de ontwikkelingen in het Midden-Oosten laten het toenemende belang van drones en anti-dronemaatregelen zien”, zegt overste Gabriëls donderdag op de Kromhout. „Het is een kat-en-muisspel.”

De krijgsmacht schaft daarom voor 1,3 miljard euro 22 kanonnen tegen drones aan van de Duitse fabrikant Rheinmetall. Het anti-dronewapensysteem moet op het slagveld bescherming bieden aan troepen van 13 Lichte Brigade uit Oirschot en 43 Gemechaniseerde Brigade uit Havelte.

Stoeptegels

Het Skyrangerwapensysteem is uitgerust met een 30 mm-snelvuurkanon voor het bestrijden van drones, vliegtuigen en helikopters op een afstand van 2 tot 2,5 kilometer. „Het kanon kan 1250 schoten per minuut afvuren”, legt de projectleider van het zogeheten Combat Counter-UAS-project uit.

Radar, laser én camera’s bovenop de Skyranger scannen voortdurend de lucht af op vijandelijke toestellen. „Die stoeptegels voorop de geschutskoepel zijn de radarpanelen”, zegt de overste, wijzend naar twee vlakken, links en rechts van de loop. „De radar detecteert de drones, de camera’s volgen vervolgens de drones.”

Het computersysteem van de Skyranger berekent daarbij razendsnel de afstand en snelheid van de aanstormende drone én de snelheid van de af te schieten 30 mm-granaat. „Het kanon schiet vervolgens de programmeerbare granaat af zodat deze vlak voor de drone ontploft.”

Tijdens de vlucht richting vijandelijke drone of heli draait de granaat om zijn as. Op het moment dat de granaat ontploft, komt „een wolk van tientallen metalen cilinders” vrij die in draaiende, cirkelvormige beweging uitzwermen, de drone treffen en uitschakelen.

Zeecontainer

De Skyranger krijgt verder raketten om doelen op pakweg 5 kilometer te vernietigen. Daarvoor is ruimte gereserveerd, links naast de geschutskoepel. Defensie maakt hierbij gebruik van Stingerluchtdoelraketten. In een later stadium zet de krijgsmacht een nog te ontwikkelen Duitse raket in.

De geschutskoepels van de Skyrangers zijn afneembaar. „We kunnen bijvoorbeeld twaalf losse koepels in het veld stationeren. Via kabels verbinden we de kanonnen met een commandopost in een container. Daarmee kan vijf man twaalf kanonnen bedienen.” De Russen zijn gewaarschuwd.

De 22 aan te schaffen Skyrangers zijn niet voldoende om heel Nederland te beschermen. Hoeft ook niet, legt de hoge militair uit. „Het anti-dronekanon is onderdeel van een gelaagde luchtverdediging, samen met andere luchtafweersystemen als Stinger, Nasams en Patriot.”

Klap met hamer

Het uiterst geavanceerde anti-dronekanon is gebouwd op een traditioneel onderstel met rupsbanden. „Dat onderstel is vergelijkbaar met de YPR”, zegt luitenant-generaal Gabriëls, verwijzend naar een uitgefaseerd pantserrupsvoertuig. „Als zo’n YPR afsloeg, gaf je er een klap met een hamer op en hij reed weer.”

Rheinmetall levert anti-dronekanonnen op rups- of wielvoertuigen. Defensie kiest voor rups. „Onze luchtverdediging maakt al gebruik van rups. Overstappen op wielvoertuigen zou extra investeringen in opleiding en logistiek vereisen.”

Na het einde van de Koude Oorlog deden de meeste westerse landstrijdkrachten afstand van hun mobiele luchtverdediging. Zo ook Nederland. De Skyranger is voor Defensie de opvolger van het in 2006 afgestoten Cheetah PRTL-luchtafweersysteem, oneerbiedig Pruttel genoemd. „De Skyranger is een Pruttel 2.0”, verzekert Gabriëls. Hij corrigeert zichzelf. „Eh nee… Pruttel 3.0.”

NAVO-top

Defensie stationeert de geavanceerde anti-dronekanonnen bij het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingssysteem (DGCL) op de Luitenant-kolonel Bestkazerne in Vredepeel. Het duurt echter nog even voordat de Skyrangers aantreden. Defensie moet het contract nog tekenen. Ook Denemarken, Duitsland, Oostenrijk en Hongarije schaffen de kanonnen aan.

De hoop is dat de Skyrangers in 2028 kunnen instromen in Nederland. Daarmee komen de kanonnen te laat voor de bescherming van de NAVO-top van eind juni in Den Haag met 8500 hotemetoten. Nee, zegt luitenant-kolonel Gabriëls. „De NAVO-top komt te vroeg.”