Omdat asielzoekers te weinig kunnen doorstromen naar andere plekken, moet het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) terugvallen op „ongeschikte en onveilige” noodlocaties. Mensen worden hierdoor heen en weer geschoven en kwetsbare bewoners zijn niet genoeg in beeld, schrijft de inspectie.

Asielzoekers horen drie tot tien dagen op een aanmeldlocatie te blijven, maar zijn daar soms maandenlang. Dat heeft een „nadelige invloed op het mentale en fysieke welzijn van bewoners”. Voor minderjarigen is er bijvoorbeeld geen echt onderwijs, te weinig privacy en nauwelijks speelruimte.

Volgens de inspectie hebben niet alleen vreemdelingen en COA-medewerkers er last van dat tijdelijk bedoelde oplossingen continu worden ingezet. „De structurele afhankelijkheid van noodvoorzieningen belast ook de omgeving zoals gemeenten, politie en omwonenden.”

De Inspectie Justitie en Veiligheid heeft al meerdere alarmerende brieven naar het kabinet gestuurd over de situatie in Ter Apel. „Onhoudbaar en onveilig”, schreef de inspectie bijvoorbeeld eind 2023. Ook de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd heeft meermaals gewaarschuwd.

Het COA reageerde tegenover de inspectie dat het een reeks verbeteringen heeft doorgevoerd, zoals meer beveiligers en een apart hofje voor overlastgevers. Dat leidt tot een „substantiële afname” van incidenten, aldus het COA, maar volgens de inspectie is de veiligheid en leefbaarheid in Ter Apel ondanks de maatregelen niet op orde. Na meer dan twee jaar toezicht „blijft een structurele en bestendige oplossing nog steeds uit”.

De inspectie heeft geen middelen om minister Faber te dwingen veranderingen door te voeren, zegt een woordvoerder. „We kunnen op de trom slaan en aanbevelingen doen, maar op dit terrein kunnen we niet handhaven.” Van frustratie wil de inspectiewoordvoerder niet spreken. „We vinden het vooral vervelend voor de mensen die daar zitten, mensen die daar moeten werken en de omwonenden van Ter Apel.”