Dat vormt niet het hele verhaal van de kerstdagen en de jaarwisseling. Juist dan komen eenzaamheid en stress des te schrijnender aan het licht. Niet alleen volwassenen lijden daaronder, ook kinderen moeten ermee zien te dealen. Met name kinderen die te maken hebben met de ingrijpende ervaring dat hun ouders gaan scheiden of gescheiden zijn. Dat zijn er jaarlijks zo’n 40.000, volgens de Kinderombudsman.

Over een periode van acht jaar onderzocht hij de gevolgen van echtscheiding voor kinderen. Vorig jaar kwam zijn rapport uit. Daarin staat onder andere dat „kinderen van gescheiden ouders gemiddeld negatiever zijn over de kwaliteit van hun leven en hoe het met hen gaat. Kinderen van gescheiden ouders geven hun leven ook een lager cijfer dan kinderen van niet gescheiden ouders. Kinderen van gescheiden ouders zijn negatiever over de relatie met hun ouders. Dat ze aandacht en liefde missen. Dat er thuis niet genoeg stabiliteit en continuïteit is. En dat ze vaker stress hebben.” „Ouders zijn onvervangbaar”, zo luidt zijn conclusie.

Kinderen vragen er niet om of hun ouders uit elkaar gaan. Ze ondervinden wel de gevolgen. Het is ingewikkeld om ineens in twee huizen te wonen. Bij de ene ouder zijn, betekent dat je de andere ouder mist. Soms lijkt het verkeerd te zijn als je van allebei evenveel houdt. Dat kan niet anders; ze vormen allebei een helft van jou. Dan kun je als kind niet kiezen tussen de ene en de andere ouder. Je blijft loyaal. Bij beide eigen ouders mogen opgroeien is sociologisch gezien nog altijd de meest ideale situatie, met uitzondering van omstandigheden waarin dat voor een kind (tijdelijk) niet veilig is.

Hoe lastig is het als je vader negatief praat over je moeder. Of dat je eigenlijk niet mag genieten van een leuke dag met de andere ouder. Dat je steeds op je hoede bent voor wat je zegt en hoe je iets vertelt. Dat je ongerust moet zijn over de vraag of en bij wie je jouw verjaardag viert. Wat hebben deze kinderen nodig om toch evenwichtig op te kunnen groeien?

Het helpt hen als omstanders –familieleden, bekenden, leerkrachten, gemeenteleden of buren– geen partij kiezen. De andere ouder niet zwart afschilderen en zich onthouden van negatief praten over een van de ouders. Maar in navolging van de Heere Jezus met ontferming bewogen zijn over deze soms zo sterk lijkende, maar kwetsbare kinderen. Hen omringen met liefde en aandacht. Voor en met hen bidden. Een veilige plek bieden, waar kinderen steun ervaren in een situatie waarin ze ongevraagd zijn terechtgekomen. Openstaan voor zowel het verhaal van een leuke ervaring bij de ene ouder als het verhaal van een leuke ervaring bij de andere ouder. Laat kinderen van allebei evenveel mogen houden. Hoe ingewikkeld dat ook kan zijn als omstanders zelf ook geraakt worden door de situatie. Het vraagt zelfverloochening om het belang van het kind voorrang te geven boven de eigen gekwetste gevoelens.

Wellicht voelt u wat ongemak of zelfs irritatie opkomen. Alsof omstanders zich moeten neerleggen bij de feiten zoals ze zich voordoen: een echtpaar gaat uit elkaar en achteraf moeten anderen ervoor zorgen dat de kinderen zo weinig mogelijk hinder van de scheiding ondervinden. Maar dat is te laat.

Prioriteit één is de inzet op het gezamenlijk bouwen aan stabiele huwelijken en de vorming van sterke, veerkrachtige gezinnen. Daarvoor moeten alle hens aan dek! De kerk door in prediking en pastoraat aandacht te geven aan een goede voorbereiding op het huwelijk en aan Bijbels, hoopvol opvoeden. Gemeenteleden in het nemen van hun medeverantwoordelijkheid voor kinderen voor wie het leven door bijvoorbeeld de scheiding van hun ouders ingewikkeld is geworden. Zij zijn immers getuigen bij iedere doopdienst. De landelijke politiek in het voeren van een gezinsvriendelijker beleid. De burgerlijke gemeente in het faciliteren van relatieloketten, waar hun burgers op een laagdrempelige manier binnen kunnen lopen voor advies.

Voorkomen is beter dan genezen.

De auteur is coördinator Preventie en Toerusting bij Stichting De Vluchtheuvel.