Daarom lenen oudejaarsdag en de dagen die eraan voorafgaan, zich goed voor een gezamenlijke terugblik. Media brengen overzichten met de belangrijkste nieuwsfeiten van het afgelopen jaar, statistieken met waterstanden en temperatuurreeksen, beschouwingen over oorlogen en natuurgeweld, incidenten rond antisemitisme, politieke analyses en financiële rapportages.

Lijstjes, records, rapporten en statistieken rond de jaarwisseling geven maar een beperkt beeld van de werkelijkheid

Een nadeel van deze overzichten is dat ze meestal erg feitelijk zijn. De ontwikkelingen gedurende een jaar worden weergegeven in graden, millimeters, dagen en euro’s; bij verkiezingen in percentages en bij oorlogen en rampen in aantallen doden. De huidige datasamenleving draagt eraan bij dat trends ‘gevangen’ worden in cijfers. Meten is weten, zo lijkt het.

Toch leidt zo’n terugblik tot een ernstige vertekening van de werkelijkheid. Die is veel te complex om zich te laten vatten in cijfers. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne, het conflict in Gaza of het regime van Assad kun je niet samenvatten in een kil getal van het aantal slachtoffers. Achter elk gezicht zitten een rouwende familie, een dorp, een gemeenschap die levenslang littekens dragen. Angst, pijn, armoede en ontheemding laten zich niet zomaar becijferen.

Oudejaarsdag wijst ook op een andere werkelijkheid, die niet goed meetbaar is. Verdriet en rouw laten iets zien van de menselijke binnenwereld, van een geestelijke werkelijkheid die zich grotendeels aan de waarneming onttrekt en die je niet gemakkelijk kunt onderzoeken. Jawel, je kunt onderzoeken of de Bijbel de laatste jaren vaker beluisterd wordt via een app of podcast, en kunt vaststellen dat de Bijbel in 756 talen beschikbaar is en dat de verkoop van meditatieve dagboeken toeneemt. Mooi, maar zijn zulke cijfers een graadmeter voor geestelijk leven?

Dat geldt ook bij verdrietig stemmende berichten. In cijfers uitgedrukt ziet de toekomst er somber uit. Wereldwijd worden 365 miljoen christenen vervolgd omdat ze christen zijn. In Nederland is nu 57 procent van de bevolking onkerkelijk. Van de 7100 gebedshuizen heeft een kwart een nieuwe functie gekregen.

Verdrietig, maar toch zijn het weinigzeggende getallen. Ze zeggen niets over wat er op de langere termijn gebeurt door christenvervolging en waar kerkpijn door kerkverlating toe kan leiden. Gods wegen zijn hoger dan onze wegen.

Lees ook

Terugblik op 2024: „Ontwikkelingen in de wereld leiden tot de komst van het Koninkrijk”

In Gods ogen is er een andere werkelijkheid dan de meetbare en het is belangrijk dat christenen dat voortdurend voor ogen houden. Dat mensen besef hebben van tijd en dus van een jaarwisseling, is iets genadigs wat God in de schepping heeft gelegd. Maar voor de Eeuwige zijn duizend jaren als één dag. In dat licht bezien breekt morgen de laatste oudejaarsdag aan.