In een persoonlijk bericht op sociale media omschreef koning Carl Gustaf zijn oudere zus als een „kleurrijk en direct persoon”, die door hem en zijn familie „enorm gemist zal worden”. De prinses overleed anderhalve week geleden op 87-jarige leeftijd aan de gevolgen van een val in haar huis op het Spaanse eiland Mallorca.

Ook koningin Silvia reageerde daags na het plotselinge overlijden van haar schoonzus. Aan een journalist liet ze weten: „Het kwam totaal onverwacht, het is zo’n schok. Ik heb haar eergisteren nog gesproken. Ze was een heel kleurrijk mens. Rechtstreeks, ze wond er nooit doekjes om en er was nooit franje. En ze was grappig; we hebben samen ontzettend veel plezier gehad.”

Troon

In binnen- en buitenlandse media wordt prinses Birgitta gememoreerd. De levensloop van de prinses wordt gekenmerkt door eigenzinnige patronen en beslissingen. Birgitta werd op 19 januari 1937 geboren op Slot Haga in Stockholm als de tweede dochter van de Zweedse kroonprins Gustaf Adolf en prinses Sibylla. Birgitta had een oudere zus, prinses Margaretha (1934), en kreeg nog twee zussen, prinses Désirée (1938) en prinses Christina (1943). In 1946 werd het gezin uitgebreid met de komst van een zoon, prins Carl Gustaf, het huidige Zweedse staatshoofd.

Birgitta was slechts tien jaar toen zich een drama voltrok: haar vader kwam om het leven bij een vliegtuigongeluk. Het vliegtuig waarmee hij onderweg was naar Zweden stortte neer na een tussenlanding in Kopenhagen. De prins was op bezoek geweest in Nederland voor een jachttrip met prins Bernhard.

Birgitta’s broertje Carl Gustaf was op dat moment nog geen jaar oud en was vanaf dat moment kroonprins van Zweden. Birgitta had, net zoals haar drie zussen, geen recht op de troon; pas in 1979 werd in Zweden de Troonopvolgingswet gewijzigd, waardoor de troon van de monarch overgaat op zijn of haar oudste kind, ongeacht het geslacht.

Titel

Tijdens haar jeugd bleek dat prinses Birgitta gefascineerd was door sport. Ze volgde een opleiding aan het Centraal Instituut voor Gymnastiek en werkte daarna op een school als gymnastiekdirecteur. Ze was zelf actief in diverse sporten als tennis, schermen en golfen.

In 1959 ontmoette Birgitta de Duitse prins Johan Georg von Hohenzollern op een feest in Duitsland. In mei 1961 vond het burgerlijk huwelijk plaats in het koninklijk paleis in Stockholm. In plaats van een traditionele lutherse ceremonie als kerkelijke bevestiging van hun huwelijk kozen Birgitta en haar echtgenoot een andere route: een paar dagen na het burgerlijk huwelijk werd er een rooms-katholieke ceremonie gehouden in de kapel van slot Sigmaringen in Duitsland. Ze besloten ook om Duitsland als thuisland te kiezen en kregen daar drie kinderen: prins Carl Christian (1962), prinses Désirée (1963) en prins Hubertus (1966).

Doordat Birgitta met een prins trouwde, behield zij de aanspreektitel Hare Koninklijke Hoogheid, in tegenstelling tot haar drie zussen. De wetgeving in de tijd dat de prinsessen Margaretha, Birgitta, Désirée en Christina trouwden, bepaalde dat deze aanspreekvorm alleen behouden mocht worden als de prinsessen trouwden met iemand van een gelijkwaardige of hogere stand dan zijzelf.

Kleinzoon

Het huwelijk van Birgitta en Johann Georg bleek geen gelukkige verbintenis. De twee scheidden niet officieel, maar vanaf 1990 woonden ze niet meer samen. Prins Johann Georg bleef in München wonen, prinses Birgitta verhuisde naar het Spaanse eiland Mallorca. De man van Birgitta overleed in 2016 op 83-jarige leeftijd.

Prinses Birgitta bouwde op Mallorca haar eigen leven op. De letterlijke afstand van Zweden betekende ook dat ze zich niet gebonden voelde aan protocollen en de vrijheid nam om haar leven in te richten zoals het haarzelf goeddacht. De prinses genoot op haar luxe Spaanse stek ook van haar privacy. Ze bleef ook in haar laatste levensjaren een fervente sporter en was dagelijks op de golfbaan te vinden. Als familie voor vakantie in de buurt verbleef, nodigde ze hen uit en speelde ze regelmatig een potje golf met hen.

Het betekende niet dat Birgitta haar titel en afkomst niet in positieve zin gebruikte. Ze zette zich in voor diverse liefdadigheidsprojecten. Zo was ze medeoprichter van stichting HELP, een organisatie die kwetsbare kinderen over de hele wereld helpt.

Hoewel het imago van levensgenieter aan prinses Birgitta kleefde, maakte de prinses ook diepe dalen door. In een interview vertelde ze aan het Zweedse magazine Svensk Damtidning dat het vroege verlies van haar vader haar jeugd stempelde. Haar ongelukkige huwelijk bezorgde haar eveneens veel verdriet. Ook was Birgitta zeer begaan met haar oudste zus Christina, bij wie in 2016 chronische leukemie werd geconstateerd en die daarvoor een stamceltransplantatie onderging.

„Om daar te staan en je kinderen te zien lijden, dat was het ergste wat ik heb meegemaakt” - Prinses Birgitta

Birgitta benoemde in het interview als dieptepunt specifiek het overlijden van haar kleinzoon Lennart, het zoontje van haar zoon Hubertus en zijn vrouw Maria. Hij werd op 10 januari 2001 geboren, maar stierf kort daarna. „Het ergste wat ik heb meegemaakt, naast de dood van mijn vader, was toen mijn kleinzoon Lennart stierf. Hij was nog maar drie dagen oud. Om daar te staan en je kinderen te zien lijden, dat was het ergste wat ik heb meegemaakt”, aldus de prinses.

Opvallend

Uit het interview blijkt dat prinses Birgitta een hechte band met haar directe familie had. Ze pendelde met regelmaat tussen Mallorca en Zweden. In 2020 bleef Birgitta zelfs twee maanden aaneengesloten in Zweden wonen, omdat het vanwege corona niet lukte naar Mallorca terug te reizen. Ze logeerde bij het koningspaar en maakte regelmatig uitstapjes met haar broer en schoonzus.

Er ging geen koninklijke bruiloft, doop of andere hoogtijdag voorbij of Birgitta was present. Zo was ze in juni van dit jaar nog in Zweden voor de tachtigste verjaardag van schoonzus Silvia. De vier zussen en hun broer waren voor eventjes weer compleet.

Ook in haar kledingstijl uitte Birgitta haar eigenzinnigheid en was ze overal een opvallende verschijning. Ze was wars van kledingvoorschriften en bescheiden outfits, maar koos juist voor glitter en glamour. Zo droeg ze op het huwelijk van neef prins Carl Philip geen klassieke japon, maar koos ze voor de bijzondere combinatie van een modern broekpak, een bontjasje en een opvallende tiara.

In januari van dit jaar werd Birgitta 87 jaar, maar een grootse viering wilde ze niet. Als reden gaf ze in  het interview aan Svensk Damtidning aan: „Er is zoveel ellende in de wereld, dat wil ik niet.” Koning Carl Gustaf belde haar die dag op, liet ze weten. „Hij feliciteerde me en vertelde me hoe mooi het in Zweden is met de sneeuw.”