Orgelklanken vullen weer de Notre-Dame in Parijs
Ruim vijf jaar na de verwoestende brand in de Notre-Dame in Parijs laat Olivier Latry zaterdag het beroemde orgel van de kathedraal „ontwaken”.
De heropening van de kerk staat bol van rituelen. Eerst slaat aartsbisschop Laurent Ulrich drie keer met zijn staf op de gesloten deur van Notre-Dame. De kathedraal ‘antwoordt’ steeds met het zingen van Psalm 122: „Ik verblijd mij in degenen, die tot mij zeggen: Wij zullen in het huis des HEEREN gaan. Onze voeten zijn staande in uw poorten, o Jeruzalem!”
Na de derde keer zwaaien de deuren open en vindt de ceremonie van het ”l’éveil de l’orgue” plaats: het ‘ontwaken’ van het orgel. Alsof dat vijf jaar geslapen heeft. De aartsbisschop spreekt een zegen uit en zegt acht keer: „O orgel, heilig instrument, ontwaak, zing Gods lof.” Organist Latry antwoordt elke keer met een improvisatie van een minuut: een voorbede of dankgebed, gevangen in muziek. Voor de dood en opstanding van Christus, of voor het lijden van christenen.
Dan wordt er gezongen door het kathedraalkoor, onder leiding van Gustavo Dudamel , begeleid door het Filharmonisch Radio-orkest van Frankrijk. Een hymne, een psalm, het Magnificat, gebeden voor de wereld en het Onze Vader. Na de slotzegen klinkt het Te Deum: „Wij loven U, o God.”
Er is de komende dagen bij de heropening nog meer muziek, van de Chinese pianist Lang Lang, de Frans-Zwitserse tenor Benjamin Bernheim en verschillende popartiesten.
Schoonmaak
Vanzelfsprekend is het niet dat het orgel vanaf zaterdag weer als vanouds tussen de ivoorkleurige pilaren van het middeleeuwse bedehuis klinkt. Toen de vlammen bij de grote brand op 15 en 16 april 2019 hoog uit het dak van de kathedraal sloegen, vreesden orgelliefhebbers het ergste. Hadden die het in 1868 door Aristide Cavaillé-Coll gebouwde orgel, met 5 klavieren en 109 registers, te pakken gekregen? De opluchting was groot toen bleek dat het enorme instrument, dat op 16 meter hoogte in het schip staat, de vuurzee had overleefd. Al zat het onder het roet en stof en waren loodresten van het dak in de bijna 8000 pijpen gesijpeld.
Na ruim een jaar begon de demontage, schoonmaak en restauratie van het binnenwerk, pijp na pijp. De klus was toegewezen aan de Franse orgelbouwer Pascal Quoirin, die meerdere werkplaatsen heeft. De orgelkas uit 1733 werd in de gotische kerk zelf gerenoveerd.
Zingende stenen
Afgelopen juni zat Olivier Latry voor het eerst in vijf jaar weer achter de speeltafel van het grote orgel. Een paar weken eerder was de orgelbouwer begonnen met het intoneren en stemmen van het pijpwerk, een klus die zes maanden in beslag nam.
„Het geluid van het orgel is precies hetzelfde als voorheen”, zegt Latry tegen de Franse zender Franceinfo . „Met dezelfde kwaliteit, dezelfde warme klank, dezelfde subtiliteit en dezelfde emotie. Maar je krijgt wel de indruk dat de akoestiek niet helemaal hetzelfde is.”
Het orgel laat de stenen van de Notre-Dame „weer zingen”, vindt Latry. Als zaterdag het orgel is „ontwaakt”, dan worden ook de bekende recitals na vijf jaar stilte hervat.
