Defensie maakte de bijzondere samenwerking met de Penitentiaire Inrichting Almelo woensdag bekend. Twaalf tot twintig gedetineerden maken in de gevangenis pakweg 30.000 gevechtspakken gereed uit grote stapels afgedankte uniformen. In legergroen en marineblauw.

„Een bijzondere klus”, zegt woordvoerder René Hut van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). „Ik heb niet eerder meegemaakt dat gedetineerden werkten aan het revitaliseren van uniformen voor het leger van een buitenlandse mogendheid.”

„We zijn trots dat we als PI Almelo een bijdrage mogen leveren aan Oekraïne” - Erwin Abbink, hoofd Arbeid PI Almelo

Trucks van defensie hebben de eerste 76 pallets met uniformen van het Kleding- en Persoonsgebonden Uitrustingsbedrijf (KPU-bedrijf) vanuit Soesterberg naar Almelo getransporteerd, zegt defensiewoordvoerder Arvid Staarink. Na instructies van de KPU’ers gaan gedetineerden in werkzalen aan de slag, onder toeziend oog van gevangenispersoneel.

De strafklanten moeten tienduizenden tenues keuren, sorteren, wassen, strijken en vouwen voor hergebruik in Oekraïne. Niet onbelangrijk: alle Nederlandse vlaggetjes verwijderen. „Een intensieve klus”, zegt Hut. „Hoelang we hier mee bezig zijn, kunnen we nog niet zeggen. We maken er geen haastklus van. Het moet wel goed gebeuren.” Oekraïense militairen van de landmacht opereren straks mogelijk in gevechtspakken van de marine; Oekraïne kent nauwelijks een vloot.

Verschoten

De uniformen zijn overbodig, omdat de meeste Nederlandse militairen inmiddels rondlopen in een nieuw gevechtspak. Vervanging was hard nodig. De oude uniformen zijn verschoten en soms tot op de draad versleten. De vervanging van gevechtspakken is al jaren een hoofdpijndossier. Defensie gaf in 2020 via een aanbestedingsprocedure een bedrijf opdracht een nieuw uniform te leveren. Met een speciaal voor Nederland ontwikkelde camouflageprint.

„Gedetineerden verdienen 1,04 euro per uur voor het verwerken van uniformen” - René Hut, woordvoerder Dienst Justitiële Inrichtingen

De order liep echter vertraging op. Zo ernstig dat Defensie moest uitwijken naar een interim-gevechtspak. Het liep echter spaak. De stof van de gevechtspakken bleek onverwacht te zwaar. Een ander bedrijf nam de opdracht over, maar had meer tijd nodig. Of de huidige interim-gevechtspakken straks ook via Almelo aan het front in Oekraïne belanden, kan Defensiewoordvoerder Staarink nog niet zeggen.

De oude uniformen krijgen nu dus een nieuwe bestemming. Een defensiewerkgroep die zich inzet voor het verstrekken van militaire steun aan het Oekraïense leger, ziet kansen voor hergebruik van de uniformen. De werkgroep klopte bij de DJI aan om de uniformen op te kalefateren. Door gedetineerden, voor Oekraïne. „We zijn trots en dankbaar dat wij Oekraïne kunnen steunen”, zegt Erwin Abbink, hoofd Arbeid van de PI Almelo.

De keus voor Almelo ligt voor de hand, omdat deze PI bedreven is in de bewerking van textiel. Almelo recyclet bijvoorbeeld ook oude dienstkleding van gevangenispersoneel. Gedetineerden verwerken de kleding later tot vilt. Daarvan worden in de gevangenis bijvoorbeeld lampen, schilderijen, tassen of geluidswerende wanden gemaakt.

Ontsnapping

Werken is een belangrijk onderdeel van het leven in gevangenissen. Klussen variëren van eenvoudig inpakwerk tot specialistisch lassen. De gedetineerde ontvangt 1,04 euro per uur. Niet contant, maar op een rekening. „De vergoeding is een stimulans om te werken”, legt woordvoerder Hut uit. „Een gedetineerde kan daarmee wat extra boodschappen doen voor zichzelf.”

Alle penitentiaire inrichtingen in Nederland beschikken over een productiebedrijf. De landelijke organisatie In-Made (Binnen-gemaakt) ondersteunt gevangenissen bij het binnenhalen van commerciële orders om pakweg 8000 gedetineerden in Nederland aan het werk te zetten.

Gevaar op ontsnapping van een gedetineerde onderin een doos met uniformen, à la Hugo de Groot in zijn boekenkist, is volgens Hut ongeveer uitgesloten. „Alle risico’s worden vooraf goed afgewogen.”