Kort na middernacht klonken vrijdag in en rond de Iraanse hoofdstad Teheran luide explosies. Die deden al snel het vermoeden rijzen dat Israël de langverwachte vergeldingsaanval op Iran had ingezet. Die hing al weken in de lucht, nadat Iran op 1 oktober zo’n 180 ballistische raketten op de Joodse staat had afgevuurd uit wraak voor de uitschakeling van Hezbollahleider Hassan Nasrallah.

Aan de operatie, die Israël ”Dagen van Berouw” heeft genoemd, namen zeker honderd Israëlische gevechtsvliegtuigen deel, waaronder straaljagers van het type F-35, dat grotendeels onzichtbaar voor de radar is. De luchtaanvallen werden in drie grote golven uitgevoerd. Net voor de zon opkwam, verklaarde Jeruzalem dat het offensief ten einde was en dat alle toestellen veilig in eigen land waren teruggekeerd.

Iraanse retoriek

Bij de eerste serie aanvallen werden onder andere het hoofdkwartier van de Iraanse Revolutionaire Garde in Teheran en installaties voor luchtafweer geraakt. De tweede en derde golf waren gericht tegen fabrieken waar drones en raketten worden gemaakt. Ook werden daarbij militaire bases in het zuiden en zuidwesten van Iran getroffen. De Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant en premier Benjamin Netanyahu zagen persoonlijk op de operatie toe vanuit het IDF-hoofdkwartier in Tel Aviv.

De grote vraag is of hiermee de wederzijdse directe aanvallen van Iran en Israël voorlopig voorbij zijn. Natuurlijk was er de gebruikelijke Iraanse retoriek. Opperste leider Ali Khamenei verklaarde dit weekeinde dat Israël „een grote fout heeft gemaakt” en waarschuwde dat Teheran zich op een passend antwoord zal beraden. Maar het regime onthield zich van bindende dreigementen aan het adres van de Joodse staat.

Dat wil overigens niet zeggen dat het achterliggende conflict tussen Israël en Iran hiermee ook maar enigszins is geluwd. De Iraanse ideologie is nog altijd op de vernietiging van de Joodse staat gericht. En via zijn regionale bondgenoten –variërend van Hezbollah in Libanon tot de Houthi’s in Jemen– is Teheran nog volop in oorlog met zijn aartsrivaal.

Het is ook nog niet geheel uitgesloten dat Iran alsnog een vergeldingsactie onderneemt. Mogelijk niet met een nieuwe directe aanval op Israël. Maar Teheran kan wel zijn vazallen in het Midden-Oosten aansporen om de aanvallen op de Joodse staat te intensiveren. Voor zover ze daartoe in staat zijn, want de meest gevreesde vijand Hezbollah heeft de afgelopen weken al forse klappen moeten incasseren.

Amerikaanse druk

Met de aanvallen van vrijdagnacht heeft Israël op zijn beurt gehoor gegeven aan de forse Amerikaanse druk om geen Iraanse nucleaire faciliteiten en olie-installaties aan te vallen. Dat zou onvermijdelijk tot een veel gewelddadiger scenario en mogelijk wereldwijde gevolgen hebben geleid. Het laatste wat de Democratische Partij een week voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen kan gebruiken is een forse escalatie –en mogelijke Amerikaanse betrokkenheid– van het conflict in het Midden-Oosten.

Tegelijkertijd hebben de Israëlische aanvallen op Iran de weg voor toekomstige militaire actie gebaand. Hoewel Teheran de gevolgen van de militaire actie bagatelliseert, lijkt het erop dat de bombardementen forse schade aan de Iraanse luchtverdediging hebben toegebracht. Ze hebben ook laten zien dat Israël elk gewenst doel in Iran met grote precisie kan raken. Dat alleen al zou een duidelijke waarschuwing aan het adres van het regime moeten zijn om de situatie niet verder uit de hand te laten lopen.