Het biodiversiteitsakkoord van de vorige natuurtop is een grote stap, maar er zijn vervolgstappen nodig om de natuur verder te herstellen.
Dat is de conclusie van onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) maandag in een rapport. **** Op de natuurtop in het Colombiaanse Cali zal het onderzoek de komende dagen worden gepresenteerd.
Marcel Kok, hoofdauteur van het rapport, was de afgelopen vier edities van de natuurtop ook van de partij. Deze keer niet. „Twee van mijn collega’s zijn er wel. Ik hoop dat het rapport onder meer helpt om het gesprek op te starten over de langetermijnplannen die nodig zijn voor natuurherstel. Want we moeten niet alleen praten over natuurbescherming, maar ook over de grondoorzaken van de achteruitgang van de natuur. Dat is onze manier van produceren en consumeren; denk aan de intensieve veehouderij.”
Als het biodiversiteitsakkoord uit 2022 wordt uitgevoerd, betekent dat een enorme stap voorwaarts voor natuurherstel, berekenden Kok en zijn PBL-collega’s. Zo is bijvoorbeeld het ”30-in-30”-doel helpend: de bescherming van 30 procent van de natuur in 2030. „De afspraken zijn geen klein bier. Overigens waren de doelen niet altijd even scherp geformuleerd. Daarom hebben we ze zo goed mogelijk vertaald naar onze modellen. Die vertaling hebben we vrij ambitieus gedaan.”
Zo ontbreken in het biodiversiteitsakkoord concrete afspraken over consumptie. Het PBL rekende daarom met het zogeheten Willet-dieet. „Dat wordt door de EAT Lancet (een adviescommissie met wetenschappers, MK) aanbevolen en is goed voor zowel de gezondheid als voor de planeet. Het gaat uit van kleine hoeveelheden vlees, melk en eieren. Als mensen in rijke landen het Willet-dieet hanteren, zou dat een grote stap vooruit betekenen.”
Ondanks de grote stappen die gezet kunnen worden dankzij het biodiversiteitsakkoord, blijkt het volgens het PBL niet helemaal voldoende om te bereiken dat we in 2050 wereldwijd meer natuur hebben dan nu. Daarvoor zijn aanvullende maatregelen nodig. „Zoals een Willet-dieet voor iedereen. En het verder terugdringen van stikstof- en fosfaatuitstoot. Ook het beschermen van meer dan 40 procent van het aardoppervlak kan nodig zijn, mede als onderdeel van het tegengaan van klimaatverandering. De bioloog Edward Wilson suggereerde ooit –met zijn half-earthplan– om de halve aarde te vrijwaren voor natuur.”
„Niet voor niks krijgen patiënten steeds vaker als doktersvoorschrift ”natuur op recept”” - Marcel Kok, onderzoeker duurzaamheid PBL
Hoe belangrijk is de uitvoering van het biodiversiteitsakkoord ?
„De laatste decennia holt de natuur achteruit. Landen zijn nu aan zet met de implementatie van de afspraken. We kunnen niet op dezelfde voet doorgaan. Want we weten ook steeds beter hoe belangrijk de natuur is voor het menselijke bestaan op aarde. Groen draagt bij aan ons welbevinden. Mensen komen in de natuur tot rust. Niet voor niks krijgen patiënten steeds vaker als doktersvoorschrift ”natuur op recept”. Bijen bestuiven onze gewassen. Mangrovebossen zorgen voor kustbescherming bij stormen. Groen in de stad zorgt voor verkoeling.”
Nederland heeft relatief weinig biodiversiteit vergeleken met andere landen. Zijn maatregelen in Nederland wel effectief?
„Het is op zich logisch om extra maatregelen te treffen in landen die veel plant- en diersoorten herbergen. Toch is elk ecosysteem waardevol. Een ongerepte toendra is net zo goed van belang als een regenwoud, al leven er minder soorten.
Nederland worstelt met natuurbeleid. Het kan helpen als we het belang van natuur meer erkennen en daarvoor verantwoordelijkheid nemen door de hele samenleving heen. Natuur moeten we leren zien als onderdeel van de oplossing van veel duurzaamheidsproblemen waar we als Nederland voor staan.”
Welk advies zou u de onderhandelaars mee willen geven?
„Organiseer de regels om landen bij de les te houden goed. Dat was namelijk nog een open eindje na de laatste top. De afspraken van het biodiversiteitsakkoord bevatten minder sterke taal dan het klimaatakkoord. Het is nu zaak om goed te gaan bijhouden of de doelen worden gehaald. Anders kan zo’n akkoord een wassen neus worden.”
Hoe vindt u het dat het kabinet geen vertegenwoordiger stuurt?
„Er is een Nederlandse delegatie, maar de politiek vertegenwoordigers ontbreken inderdaad. Dat is voor zover ik het me herinner, voor het eerst sinds lange tijd. Zoiets is een politieke keuze. Het actieplan voor de natuur (deze had Nederland voor de top moeten indienen, MK) wil het kabinet eerst langs de maatlat van de coalitie leggen en dat is zijn politiek recht. Het leidt in Nederland alleen wel tot vertraging van herstel van de natuur.”
