Wie na het klussen pakken laminaat, tegels of hout wilde inleveren bij kringloop De Groene Sluis, kreeg een vriendelijk maar resoluut nee te horen van de vrijwilligers bij de inleverbalie. De inwoners van Lelystad konden daarmee naar het afvalstation van de gemeente, 10 kilometer verderop.

„Maar dat voelde niet zo goed”, zegt Janneke Pikkert-van Hulst, medeoprichter van de kringloop. „Het beste wat je kunt doen met afgedankte spullen en materialen, is ze opnieuw gebruiken. Waarom deden we dat eigenlijk niet met bouwmateriaal?”

Een vrouwelijke paspop in bouwvakkerskleding wijst de weg naar een nieuw stukje winkel, de bouwkringloop, die Pikkert als projectmanager heeft opgezet. Het aanzwellende rinkelende geluid komt van de schroeven, bouten en moeren die een medewerker in een verkoopbak giet.

„Hier kun je gewoon één of twee schroeven kopen”, zegt Pikkert. Ze wijst op het rijtje deuren dat te koop staat. „Waarom maken we daar spaanplaat van als ze opnieuw als deur of als tafelblad kunnen dienen?” Een lokale supermarkt heeft de oude lichtbakken ingeleverd.

Isolatiemateriaal

Het isolatiemateriaal gaat hard, voor 3 euro per stuk vliegen de rollen de kringloop uit. Verder zijn er radiatoren, schuttingdelen, een gietijzeren tuinhek en houten balken te vinden. Net als schuurmachines voor 10 euro of schroevendraaiers voor 50 cent.

Joop Hursepuny zoekt gereedschap voor zijn volkstuin bij het complex Ons Genoegen. „U gelooft het vast niet, maar ik teel er bananenplanten. Ja, die houden het gewoon vol in de winter.”

Een dag eerder heeft hij met zijn vrouw een kruiwagen vol pompoenen van het land gehaald. „Om uit te delen op straat. Er komt een briefje bij: gratis meenemen.” Ook geeft hij regelmatig groenten weg op de markt. „Je leeft niet alleen voor jezelf, je moet delen met elkaar”, zegt Hursepuny.

In zijn handen houdt hij een kapstok van 1,50 euro. „Daar komt het tuingereedschap aan te hangen.” In de bouwkringloop heeft hij zojuist een krabber gevonden om het onkruid tussen de tegels mee te verwijderen, en hij zoekt nog even verder. Zo komen er dagelijks honderden bezoekers bij De Groene Sluis, waar 130 vrijwilligers werken en tien mensen vast in dienst zijn.

Gewoner

De net geopende bouwkringloop is niet de allereerste in Nederland; ook in Amersfoort en Vianen is de gewone kringloop uitgebreid met een bouwkringloop. Maar het is ook zeker niet de laatste. „Allerlei andere kringlopen spelen met dezelfde gedachte. Dit gaat de komende tijd veel gewoner worden”, zegt Pikkert. Zo gaat Kringloop+ in Groningen er een openen, zegt directeur Rachel Heijne van Branchevereniging Kringloop Nederland (BKN).

„Duurzaam bouwen en hergebruik van bouwmateriaal wordt steeds populairder” - Rachel Heijne, van Branchevereniging Kringloop Nederland (BKN)

„We zien dat de vraag naar tweedehands bouwmateriaal toeneemt. Duurzaam bouwen en hergebruik van bouwmateriaal wordt steeds populairder”, zegt Heijne. Ze noemt het belangrijk dat gemeenten voldoende ruimte reserveren voor zulke circulaire activiteiten en die met subsidies op gang helpen.

Ook Buurman is een circulaire bouwmarkt; eerst met vestigingen in Rotterdam en Utrecht, sinds vorige maand ook in Nijmegen, en volgend jaar komt er een in Amsterdam.

Reparatiecentra

De kringloop beschikt steeds vaker over reparatiecentra. Van de 248 winkels die zijn aangesloten bij de brancheorganisatie, hebben 71 nu een elektronicawerkplaats, 54 een fietswerkplaats, 30 een meubel- of houtwerkplaats en 29 een textielwerkplaats. „Ook dat is belangrijk voor het hoogwaardig hergebruik van goederen”, zegt Heijne. BKN publiceerde deze cijfers dinsdag.

De vorige regering pleitte voor de komst van „circulaire ambachtscentra”. Dat zijn locaties waarin milieustraten, kringloopwinkels, reparatiespecialisten en het onderwijs samen de afvalstroom verminderen en hoogwaardig hergebruik stimuleren. Ook zorgen ze voor sociale werkgelegenheid.

De Groene Sluis gelooft in dat model. „Wij staan nu met een container bij de stort om de beste spullen te redden”, zegt Pikkert. „Op termijn wil je dat het andersom gaat. In een circulair ambachtscentrum selecteer je eerst de goede spullen en materialen. Alleen het restje gaat dan nog naar de stort.”

„Wij staan nu met een container bij de stort om de beste spullen te redden” - Janneke Pikkert-van Hulst, medeoprichter bouwkringloop

Samenwerken

De bouwkringloop gaat samenwerken met andere locaties in Flevoland. „Als de woningbouwvereniging door een renovatie honderd deuren overheeft, kunnen we die verdelen”, zegt Pikkert. „Beter nog is het als er een magazijn komt voor zulke voorraden. Met een materialenregister.”

Kringloopwinkels leggen al wel per kilo vast wat voor spullen er binnenkomen. Maar voor een ‘materialenpaspoort’ moet je per stuk weten wat je in huis hebt en dat is nu nog onhaalbaar. Vorig jaar zamelde een bij de brancheorganisatie aangesloten kringloopwinkel gemiddeld 784.907 kilo in. Dat is een record sinds 2017.

Het bouwmateriaal moet trouwens wel van voldoende kwaliteit zijn, zegt Pikkert nog. „Een houten plaat met honderd spijkers erin is voor ons onverkoopbaar.” Maar klusjesmannen die met pensioen gaan, hun schuur opruimen en vijftig schroevendraaiers tegenkomen, die zijn altijd welkom. „Laat ze maar komen.”