Het is 24 augustus 2024. Een halfuur voor de zaterdagdienst begint vindt bij de Beth Yaacovsynagoge in La Grande-Motte in het zuiden van Frankrijk een zware explosie plaats. Twee auto’s blijken in brand gestoken. Door de explosie vat ook de voordeur van de synagoge vlam. Een agent die kort daarna ter plaatse komt raakt lichtgewond.

Twee maanden eerder wordt Frankrijk opgeschrikt door de gewelddadige verkrachting van een twaalfjarig Joods meisje in Courbevoie, een stadje ten westen van Parijs. De daders –twee tieners– hebben haar volgens Franse media in elkaar geslagen en uitgescholden voor ”sale Juive”, vuile Jodin. Daarna zou ze meermaals verkracht en met de dood bedreigd zijn.

De geweldsdelicten zijn slechts twee van de vele antisemitische incidenten die de afgelopen jaren in Frankrijk plaatsvonden. Ejnes, uitvoerend directeur van de CRIF –een in 1943 opgerichte organisatie die strijdt tegen antisemitisme en opkomt voor de rechten van Franse Joden– is bezorgd over de hoge cijfers.

Mezoeza

„Antisemitisme heeft altijd bestaan maar is door de jaren heen enorm toegenomen. Tot 2000 waren er jaarlijks minder dan 100 incidenten en tot vorig jaar lag het aantal op enkele honderden. In 2023 zijn meer dan 1600 gevallen gemeld, waarvan een groot deel na 7 oktober plaatsvond. Ook dit jaar zal het aantal boven de 1000 liggen.”

„Vooroordelen over Joden zijn er altijd geweest, maar het huidige antisemitisme is echt anti-Israël” - Robert Ejnes, uitvoerend directeur bij de CRIF

Niet alleen nemen de cijfers toe, ook de vorm verandert, ziet Ejnes. „Vooroordelen over Joden zijn er altijd geweest, maar het huidige antisemitisme is echt anti-Israël. Ik merk ook dat extreemlinkse bewegingen de haat echt aanmoedigen. Bovendien worden de daders steeds jonger, in veel gevallen zijn het zelfs tieners.”

Voor de Franse Joden –naar schatting een half miljoen in totaal– wordt het leven daardoor moeilijker, stelt de uitvoerend directeur. „De angst onder hen neemt overduidelijk toe. Ik ken verschillende mensen die hun mezoeza –een tekstkokertje op de deurpost– hebben weggehaald en ook niet meer met een keppeltje op straat durven lopen.”

Kleinkinderen

Zelf wil hij niet toegeven aan angst. Daarom weigert hij de traditionele Joodse gebruiken achterwege te laten. „Wel maak ik me ernstig zorgen over mijn kleinkinderen die naar school gaan. En dat mijn huis en de synagoge waar ik naartoe ga zo streng beveiligd moeten zijn is absurd. Ik herinner me dat ik in mijn jonge jaren zonder problemen over straat kon.”

Naar die tijd wil hij terug, stelt de vastbesloten Ejnes. Samen met de CRIF streeft hij ernaar dat mogelijk te maken. Dat doet de organisatie onder meer door contacten te onderhouden met de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie en de politie. „Wij maken onze zorgen kenbaar en melden de incidenten. Zo kunnen zij actie ondernemen en de beveiliging opschroeven.”

„De daders zijn niet antisemitisch geboren, maar antisemitisch geworden”

Daarnaast vindt de CRIF het belangrijk dat meer aandacht wordt besteed aan onderwijs en panels, vooral omdat de daders steeds jonger worden. „Zij zijn niet antisemitisch geboren, maar antisemitisch geworden. Dat probleem moet worden aangepakt.”

Hoe de toekomst er voor de Joodse gemeenschap in Frankrijk uitziet, vindt Ejnes lastig in te schatten. „Sinds 7 oktober zien we een toenemend aantal mensen die ”aliyah” maken. Toch lijkt vooralsnog het overgrote deel hier te willen blijven. Dat is ook niet verwonderlijk: meerdere generaties zijn hier opgegroeid. Daarom moeten we ervoor vechten dat Frankrijk een land blijft dat zijn inwoners beschermt, wat hun herkomst, ras of geloof ook is.”