Nieuw dit jaar in het rijtje zijn Zutphen en Alkmaar. In de Noord-Hollandse stad sprak een meerderheid van de bewoners zich in een referendum uit voor een afsteekverbod. De gemeente zet extra boa’s en cameratoezicht in. „Maar het is ook bekend dat handhaving van het verbod in de praktijk niet makkelijk zal zijn.” Alkmaar verwacht dat een vuurwerkverbod leidt tot „een geleidelijke cultuurverandering rondom het afsteken van vuurwerk”. Zutphen onderschrijft dit en noemt het verbod „een proces van lange adem” dat een aantal jaar duurt „voordat iedereen er echt aan gewend is”.

Vorig jaar hanteerden zestien gemeenten een lokaal afsteekverbod, waaronder Rotterdam, Eindhoven, Tilburg, Nijmegen, Arnhem, Soest, Bloemendaal en Heumen. Verschillende gemeenten bieden een alternatief, zoals een licht- en lasershow. Andere gemeenten organiseren een vuurwerkshow.

In de meeste plaatsen grijpen handhavers wel in als ze zien dat er vuurwerk wordt afgestoken, maar is de pakkans klein omdat dit op heterdaad moet gebeuren. Bovendien is er in de meeste gemeenten te weinig capaciteit om te handhaven en zijn er andere prioriteiten. Daardoor wordt het verbod in de meeste plaatsen niet echt nageleefd. „Het beeld is dat vooral rond middernacht veel Amsterdammers „gewoon” vuurwerk hebben afgestoken”, zegt een woordvoerder over de vorige jaarwisseling, die „zeer onrustig” verliep. De hoofdstad dringt dan ook bij het kabinet aan op een snelle invoering van een landelijk vuurwerkverbod.

Heemstede en Mook en Middelaar zien dat er sinds de invoering van het verbod wel minder vuurwerk wordt afgestoken. Andere gemeenten zeggen dat het veranderen van een traditie tijd nodig heeft. „Op de lange termijn verwachten wij minder overlast van vuurwerk”, zegt Arnhem. Rotterdam verwacht dat het afsteekverbod ertoe zal leiden dat er minder vuurwerk in omloop is. „Met als gevolg minder overlast, schade, incidenten en letsel en dus ook minder druk op de hulpdiensten.”