Wat is een komeet?

Een komeet is een hemellichaam dat bestaat uit ijs, gas en stof. Hij draait in een ellipsvormige baan rond de zon. Wanneer een komeet dicht genoeg bij de zon komt, warmt die op. Een deel van de vaste stof verdampt door de hitte van de zon. Om de komeet vormt zich een wolk van ijs en stof, de coma. Deze kan soms miljoenen kilometers in diameter zijn.

Nog dichter bij de zon blaast de zonnewind –een voortdurende deeltjesstroom uit de zon– de coma weg. Achter een komeet ontstaat daardoor een komeetstaart. Hij heet daarom ook wel staartster. De staart kan een lengte van wel 150 miljoen kilometer bereiken – lang genoeg om hem 12.500 keer om de aarde te winden. Kometen hebben ook nog een plasmastaart, die meestal minder goed zichtbaar is en die ook van de zon is afgekeerd. Bij Tsuchinshan-Atlas is zelfs een vage derde staart, van natriumionen, gefotografeerd.

Wat is Tsuchinshan-Atlas voor komeet?

Komeet C/2023 A3 Tsuchinshan-Atlas , zoals de volledige naam luidt, is vorig jaar januari ontdekt door het Chinese Purple Mountain Observatory en door het Zuid-Afrikaanse Atlas-project. Vandaar de dubbele naam en het jaartal. Op 27 september stond de komeet het dichtst bij de zon, op een afstand van 58 miljoen kilometer. Toen was hij het helderst. Alleen was hij nog niet te zien vanuit Nederland.

Wat maakt deze komeet zo bijzonder?

De komeet heeft een sterk ellipsvormige baan. Mogelijk is het de eerste en de enige keer dat Tsuchinshan-Atlas langs de zon scheert. Als de verwachtingen van astronomen kloppen, zal deze komeet zelfs met het blote oog te zien zijn. Volgens berekeningen zou de komeet pas over 80.000 jaar opnieuw verschijnen.

Wanneer is de komeet het beste te zien?

Op 12 oktober komt hij het dichtst bij de aarde, op een afstand van zo’n 70,5 miljoen kilometer. Wellicht is hij dan met een verrekijker of telescoop aan de west-zuidwestelijke avondhemel te zien vanuit Nederland. De magnitude (een maat voor de helderheid) is dan +1,0: even duidelijk zichtbaar als een heldere ster.

De kans bestaat dat hij zaterdag zelfs met het blote oog zichtbaar zal zijn. Maar een gewone 12x50 verrekijker maakt de komeet al veertig keer (vier magnituden) helderder. Daarna blijft de komeet zichtbaar tot 28 november. Rond 21 oktober is de zichtbaarheid het grootst met een magnitude van +4,1. Wellicht is Tsuchinshan-Atlas dan zelfs met het blote oog goed zichtbaar. In dat geval is fotograferen met de smartphone mogelijk; gebruik dan wel een schemerscène.

In welk geval is de komeet niet zichtbaar?

Daar kunnen verschillende dingen de oorzaak van zijn. Het weer kan tegenzitten. Als het bewolkt is, ziet niemand vanaf de aarde iets van de komeet. Het is op 17 oktober volle maan. De kans bestaat dat de supermaan de komeet overstraalt. Ten slotte zou de komeet instabiel kunnen zijn, zodat deze bij het passeren van de zon door hitte en getijdenkrachten uit elkaar zal vallen. Maar daarvan zijn tot op heden geen voortekenen zichtbaar.

Wie verwacht dat de sensatie van komeet Hale-Bopp  uit 1997 zich herhaalt, zal teleurgesteld uitkomen. Deze komeet was destijds bovengemiddeld goed zichtbaar. Tsuchinshan-Atlas zal niet de ”komeet van de eeuw” worden, zoals berichten op sociale media voorspellen. Naar verwachting wordt het wel de meest gefotografeerde komeet ooit.