De Europese Commissie besliste woensdag dat de invoering van de ontbossingswet als het aan Brussel ligt met een jaar wordt uitgesteld. Aanvankelijk zouden de regels per 30 december voor grote producenten en importeurs van cacao, koffie, palmolie, rubber, soja, hout en vlees ingaan. Nu zijn die bedrijven pas vanaf eind 2025 verplicht hun goederen van een certificaat te voorzien waarmee ze kunnen aantonen dat die „ontbossingsvrij” zijn geproduceerd. Voor kleinere ondernemingen zullen de nieuwe regels een halfjaar later ingaan.

Het voorstel tot uitstel komt nadat onder meer Zweden, Finland, Polen en Duitsland druk uitoefenden op Commissievoorzitter Ursula von der Leyen om de plannen uit te stellen. Ook vanuit het bedrijfsleven klonk de roep om uitstel. Nadat zelfs een deel van haar eigen christendemocratische EVP-fractie in opstand kwam –de Duitse Europarlementariërs Peter Liese en Herbert Dorfmann noemen de wet een „bureaucratisch monster” –, besloot de Commissievoorzitter bedrijven uit zowel de Europese Unie als daarbuiten meer tijd te geven om zich op de invoering van de wet voor te bereiden.

Het feit dat de Commissie de richtlijnen voor naleving van de nieuwe regels nog steeds moest publiceren, leidde bij vooral brancheorganisaties en de Wereldhandelsorganisatie (WHO) tot irritatie. Bovendien had Brussel vooraf beloofd landen in te delen naar het risico op „ontbossingsgevoelige” producten, maar is die risicoscore nog altijd niet gedeeld. Ook een door de Commissie beloofd IT-systeem –waarin bedrijven hun zorgvuldigheidsverklaringen kunnen uploaden– laat nog tot begin december op zich wachten.

Koffietent

Nu de nieuwe regels met een jaar zijn uitgesteld, betekent dat nog geen afstel. Plan is nog steeds om importproducten die met ontbossing in verband worden gebracht van de Europese markt te weren. Uiteindelijk moet zowel de grote grondstoffenhandelaar als de koffietent om de hoek met een certificaat –een zogenoemde Due Diligence System (DDS)– kunnen aantonen dat er voor zijn product geen bos is gesneuveld.

Met de ontbossingswet wil de Commissie met name het tropisch regenwoud beschermen tegen houtkap. Jaarlijks worden er wereldwijd naar schatting 15 miljard bomen gekapt: bijna 500 per seconde. In dit tempo zal het tropisch regenwoud over honderd jaar niet meer bestaan. Wat daarvoor in de plaats komt? Ongeveer 90 procent van de ontboste grond wordt ingezet voor landbouwbouwdoeleinden.

Te gek voor woorden, vindt Brussel. Bossen slaan broeikasgassen op en bovendien leven er talloze bijzondere dieren in het regenwoud. Dus moet die houtkap met de ontbossingswet worden tegengegaan, vindt Brussel.

Rompslomp

Het bedrijfsleven is echter minder blij met het extra papierwerk dat de wet met zich meebrengt. „Het geeft de rund- en kalfsvleessector veel administratieve rompslomp”, stelt de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) . De organisatie bepleit een „licht en werkbaar regime” voor de branche, omdat het risico op ontbossing door de Europese rundvleesproductie gering zou zijn.

Ook internationaal klinkt protest. Brazilië, de VS en Australië –grote exporteurs van „ontbossingsgevoelige” producten naar de EU– roepen op tot afstel van de regels, omdat die hun economieën hard zullen raken.

Het voorstel tot uitstel moet nog wel worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de EU-landen. Die hadden de wet in 2023 goedgekeurd, inclusief de ingangsdatum aan het einde van dit jaar. Geluiden uit de EU-landen en in het Europees Parlement geven de indruk dat het uitstel er hoogstwaarschijnlijk wel komt.