Volgens de wedkantoren maakt oud-immigratieminister Robert Jenrick de meeste kans om uiteindelijk het leiderschap te veroveren. Hij behoort tot de uiterst rechtse vleugel van de Conservatieven en pleit voor een harder immigratiebeleid.

Zo verkondigt de 42-jarige Jenrick dat het Verenigd Koninkrijk uit het Europese Hof voor de Rechten van de Mens moet stappen, omdat dit hof het „onmogelijk” zou maken om terroristen te deporteren. Het hof maakt het volgens hem ook ondoenlijk om „gevaarlijke buitenlandse criminelen, zoals verkrachters, moordenaars en pedofielen” op te pakken.

Maandag veroorzaakte Jenrick rumoer toen hij in een video op berichtenplatform X beweerde dat Britse elitemilitairen terroristen liever doden dan gevangennemen, omdat juristen hen waarschuwen dat het Europese Hof voor de Rechten van de Mens vastgezette terroristen weer zal vrijlaten.

Nieuws in beeld

Tom Tugendhat. beeld EPA, Neil Hall

James Cleverly. beeld AFP, Justin Tallis

Robert Jenrick. beeld AFP, Justin Tallis

Kemi Badenoch. beeld EPA, Neil Hall

Rivaal

Dat kwam hem op kritiek te staan van zijn beide meer gematigde concurrenten, Tom Tugendhat en James Cleverly, die de aantijging absurd en ongegrond noemden. „Britse militairen houden zich altijd aan het oorlogsrecht”, zei Cleverly, die eerder defensieminister was.

Jenricks kansrijkste rivaal is volgens politieke waarnemers oud-minister van Handel Kemi Badenoch. De in Nigeria opgegroeide Badenoch is populair onder leden van de partij, maar heeft waarschijnlijk te weinig steun onder parlementariërs.

Ook zij behoort tot de rechtervleugel van de partij en is op economisch gebied zeer liberaal. Zo zei ze, tot verbijstering van velen, dat het zwangerschapsverlof en het minimumloon moeten worden beperkt, omdat deze een te zware belasting zijn voor bedrijven.

Ook Badenoch hamert op een strikter immigratiebeleid, maar hecht minder aan een afscheid van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. „Als we uit het Hof moeten stappen om weer grip te krijgen op onze grenzen, dan moeten we het doen”, zei ze in een video die ze op dag één van het congres online zette. „Maar het is geen kant-en-klare oplossing.”

„Verkiezingen worden in het Verenigd Koninkrijk in het politieke midden gewonnen” - Theresa May, oud-premier Verenigd Koninkrijk

Verkiezingsnederlaag

Komende week beslissen Conservatieve parlementariërs welke twee van de vier kandidaten door mogen in de strijd om het leiderschap. Het is daarna aan de leden om in een onlinestemming te beslissen wie het wordt. Op 2 november maakt de partij haar nieuwe leider bekend.

In juli leden de Conservatieven na veertien jaar regeren een dramatische verkiezingsnederlaag. Ze verloren niet alleen kiezers aan Labour, dat sindsdien regeert, maar ook aan de rechtsradicale partij Reform UK van Nigel Farage, en aan de Liberal Democrats, een sociaalliberale partij die doet denken aan D66.

Veel Conservatieven hopen nu dat de nieuwe leider de oppositiepartij kan verenigen. Maar gematigde Tories maken zich zorgen dat mensen als Jenrick en Badenoch de partij te veel richting Reform UK zullen trekken.

Voormalig premier Theresa May waarschuwde daar aan de vooravond van het congres voor in een opiniestuk in The Times. „Verkiezingen worden in het Verenigd Koninkrijk in het politieke midden gewonnen”, schreef May. „Het wordt tijd dat we ons als Conservatieven weer herinneren waar we voor staan.”

Johnson

Het partijcongres van de Tories werd de afgelopen dagen enigszins overschaduwd door de memoires van de Conservatieve oud-premier Boris Johnson, die volgende week uitkomen. Britse media publiceerden alvast allerlei sappige anekdotes uit dat boek.

Zo werd het verhaal opgerakeld dat Johnson tijdens de coronapandemie zou hebben gekeken of het mogelijk was om met een militaire inval in Nederland 5 miljoen vaccindoses weg te halen uit Leiden. De Britten meenden recht te hebben op het vaccin, dat met Britse financiële steun in Oxford was ontwikkeld.

Johnson trad in 2022 te midden van een reeks schandalen terug als premier en is nu columnist bij de Britse krant Daily Mail. Van een comeback is geen sprake. „Hij is hier niet, hij dingt niet mee en is geen deel van de discussie”, aldus partijlid Peter Young tegen persbureau AFP. „De partij heeft hem begraven, terecht of onterecht. Dus dat is nu geschiedenis.”