Labour heeft de verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk met overmacht gewonnen, valt op te maken uit de exitpoll van donderdagavond. De partij komt uit op 410 van de 650 zetels in het Britse Lagerhuis. Op afstand volgt de Conservatieve Partij met 131 zetels.
Labourleider Keir Starmer wordt met deze uitslag de nieuwe Britse premier. De Conservatieve Partij is volgens de exitpolls als grote verliezer tweede geworden, gevolgd door de Liberal Democrats met 61 zetels. De al eveneens door schandalen geplaagde Schotse Nationale Partij (SNP) is de tweede grote verliezer van deze verkiezingen. Zij raakt 38 van haar 48 zetels uit 2019 kwijt door de winst van Labour.
De 13 zetels voor anti-immigratiepartij Reform UK zijn er meer dan voorafgaand aan de verkiezingen werden verwacht. Partijleider Nigel Farage, een van de drijvende krachten achter de Brexit, komt voor het eerst –na zeven eerdere mislukte pogingen– in het Britse Lagerhuis voor zijn kiesdistrict Clacton. Het aantal stemmen voor de partij is „groter dan elke mogelijke voorspelling of projectie. Het is bijna ongelooflijk”, reageerde Farage lyrisch in een videoboodschap.
De Britse omroep BBC heeft berekend dat Labour 35 procent van de stemmen kreeg, 2 procentpunt meer dan bij de vorige verkiezingen in 2019. De conservatieven verloren 21 punten en kwamen uit op 24 procent van de stemmen. De verloren stemmen lijken voor een groot deel naar Reform UK te zijn gegaan. Het Britse districtenstelsel, waarbij een kandidaat voor een zetel in het Lagerhuis in een kiesdistrict een relatieve meerderheid moet halen, maakt echter dat die partij, ondanks 15 procent van de stemmen, slechts in 13 kiesdistricten de grootste wist te worden en dus een afgevaardigde mag leveren.
Vertrouwen
Opmerkelijk is de forse winst van Labour niet. In de peilingen scoorde de partij al maanden rond de 40 procent van de stemmen. Wat wel opvalt, is dat de partij het opmerkelijk goed heeft gedaan in Schotland, en in van oudsher conservatieve gebieden als East Anglia, in Kent en rond de monding van de Thames.
Keir Starmer heeft vrijdag gezegd dat de strijd om vertrouwen „de strijd wordt die onze tijd definieert”. Hij noemt het mandaat dat het Britse volk aan Labour heeft gegeven een „grote verantwoordelijkheid” en belooft onmiddellijk aan de slag te gaan met het verbeteren van het land. „Politiek moet weer publieke dienstverlening worden”, aldus Starmer.
„Politiek moet weer publieke dienstverlening worden” - Keir Starmer, Labourleider
Ontslag
Voor de Conservatieve Partij betekent de uitslag, zoals nu voorspeld door de exitpoll, een historisch verlies. Sinds 1918 kwam de partij, die het land de afgelopen veertien jaar bestuurde, niet uit op zo’n laag zetelaantal. In Wales heeft de partij zelfs geen enkele zetel behaald. De Britse kiezer lijkt de Conservatieve Partij vooral te hebben willen afstraffen voor de economische problemen waarmee het land momenteel kampt, en voor het vele interne geruzie en de politieke instabiliteit van de afgelopen jaren.
Na de bekendmaking van de uitslag erkende de Britse premier Rishi Sunak het verlies van zijn Conservatieve Partij op nationaal niveau. Hij zei ook de aanstaande premier Starmer te hebben gefeliciteerd met zijn overwinning. De premier bood vrijdagochtend zijn ontslag aan.
Zijn parlementszetel voor Richmond en Northallerton wist Sunak te behouden. Andere prominente conservatieve parlementsleden raakten hun zetel kwijt, onder wie oud-premier Liz Truss, meerdere ministers –onder meer Grant Shapps (Defensie), Alex Chalk (Justitie) en Gillian Keegan (Onderwijs)–, fractieleidster in het Lagerhuis Penny Mordaunt en de vooraanstaande brexiteer Jacob Rees-Mogg.
