”Wat helpt je om je zelfvertrouwen een boost te geven op moeilijke dagen?” Koningin Máxima kijkt verrast als ze de vraag voorleest die op haar kaartje staat. Ze zit in een halfronde kring bij de workshop Life After School, tussen studenten en medewerkers van het Albeda College in Rotterdam. Aan zelfvertrouwen ontbreekt het haar niet zozeer, maar de koningin wil wel vertellen waar ze energie van krijgt: wandelen, in de natuur, met muziek. „Dan kan ik er weer tegenaan.”

Eerder deze woensdagmiddag heeft Máxima gehoord op welke manier mbo’ers prestatiedruk en stress ervaren. Daarover was tot nu toe weinig bekend, maar nu ligt er een rapport. Vorig jaar nam de koningin ook al uitkomsten van een onderzoek in ontvangst over prestatiedruk, maar dat richtte zich op studenten in het hoger onderwijs. Onder hen vormt onzekerheid door de constante competitie met jezelf en anderen de belangrijkste bron van stress.

Lees ook

Stress nekt student: „Het moet altijd meer en beter”

Bij mbo’ers vormt een opstapeling van verantwoordelijkheden de bottleneck. Volle lesdagen, drukke stages, tal van toetsen en deadlines, een privéleven vol sociale verplichtingen, bijbaantjes en spanningen thuis zorgen ervoor dat studenten overbelast raken. Ze zien door de bomen het bos niet meer, zoals de titel van het rapport zegt.

De onderzoekers zien studenten die „steeds in tijdnood komen, chaos ervaren, moeite hebben om activiteiten in balans te houden, waardoor ze zich gejaagd voelen en uiteindelijk overzicht verliezen over alles wat van hen gevraagd wordt”. Het is nooit genoeg, het is nooit klaar – dat gevoel heerst onder mbo’ers. Een vijfde van hen kampt met een hoge mate van stress, vertellen ze bij de presentatie.

Likecultuur

In een gesprek daarna snijdt de koningin de rol van sociale media aan. Ze biecht meteen op dat haar eigen onlineprestaties niet zo aansluiten bij de likecultuur. „Ik ben niet goed in posts maken. Mijn dochter zegt dan: Jij bent suf, mam.”

Ook onduidelijkheid over wat er van studenten verwacht wordt, leidt tot onzekerheid en stress, vertellen jongeren haar. De koningin bindt de studenten op het hart over hun problemen te praten, anders ligt eenzaamheid op de loer. „Bespreek het, ook als er iets in je familie is”, geeft ze de studenten mee. Een meisje vertelt dat haar familie neerkijkt op het mbo. „De havo was mij niet gelukt, dus ik moest van mezelf alles boven de acht halen. Ik heb ontdekt dat het goed genoeg is als ik mijn best doe.” Máxima knikt waarderend. „Goed, zeg.”

Nieuws in beeld

Koningin Máxima spreekt met verschillende mbo-studenten. beeld ANP, Robin Utrecht

beeld ANP, Robin Utrecht

beeld ANP, Robin Utrecht

beeld ANP, Robin Utrecht  

Het verschil met hogeropgeleiden is dat mbo-studenten zich ondergewaardeerd voelen door de maatschappij, laat ook het rapport zien. Onderzoekers pleiten daarom voor meer waardering en erkenning van mbo’ers. Ander probleem is dat docenten overbelast zijn en de bezetting onderbemand lijkt te zijn en daardoor zijn docenten niet altijd beschikbaar voor begeleiding. Een oplossing kan de inzet van jongerenwerkers zijn, staat in het rapport. Verder zouden studenten vaardigheden moeten opdoen om te kunnen omgaan met prestatiedruk en stress.

Kaartspel

Bij de workshop op het Albeda, die begon met een vragenrondje, mogen de studenten en de koningin zelf aan de slag. Opgelaten verzamelt zich een groepje rond een groot oranje vel aan de muur. Door alle adrenaline heeft eigenlijk niemand geluisterd wat nou de bedoeling is. De koningin helpt de jongeren uit de brand. „Ik heb begrepen dat we nu zelf een kaartspel moeten maken met vragen over het thema.” Ze wijst op de tekst die op het oranje papier staat: balans tussen rust en productiviteit.

Een voor een verschijnen de vragen op het papier. „Hoe ontspan je?” „Hoe stel je grenzen?” We hebben wel heel veel hoe-vragen, vindt een student. „Wat geeft je energie?” bedenkt Máxima meteen. ,En durf je nee te zeggen? Zet dat er ook maar bij.”