Herbronning. Daar had ChristenUnie-partijleider Mirjam Bikker behoefte aan. Deze week presenteerde ze een pamflet waarin ze haar politieke ambities poneert. Ze slaat niet linksaf, niet rechtsaf, maar laat zich opnieuw inspireren door het christelijk-sociaal gedachtegoed.
Een nieuwe koersbepaling, voor welk probleem was dat een oplossing?
„Het is altijd goed om eens in de zoveel tijd te reflecteren op vragen als: wie willen wij zijn en hoe staan we ervoor? Doe je dat niet, dan hobbel je achteloos van verkiezingsprogramma naar verkiezingsprogramma. Het is nu bijna 25 jaar geleden dat de ChristenUnie werd opgericht. In die tussenliggende jaren is veel veranderd. Individualisme, secularisering en marktwerking vieren hoogtij. Die ongenadige werkelijkheid vraagt om nieuwe aanvliegroutes. Daarom leggen wij nu als partij een visiestuk neer en presenteer ik een politiek pamflet.”
Wat betekent dat concreet?
„Ik denk aan de toekomst van kinderen, een van de drie hoofdpijlers uit het pamflet. We hebben concrete plannen om bij te dragen aan hun toekomst door bijvoorbeeld een ruimere verlofregeling en een eerlijker belastingstelsel, onder meer voor eenverdieners. Maar we willen ook werken aan een rechtvaardige overheid. Na Groningen en de toeslagenaffaire snakken mensen daarnaar. Let wel, dat is geen overheid die alles tot in de puntjes regelt; er is ook een verantwoordelijke en draagkrachtige samenleving nodig. Daarom zetten we ook in op het herwaarderen van samenbindende instituties.”
In uw eigen pamflet, maar ook in het visiedocument dat daarachter ligt, ontbreekt een reflectie op het reilen en zeilen van de partij achterliggende jaren. Wie vooruit wil zien, moet toch eerst achteruitkijken?
„We hebben dit voorjaar uitgebreid stilgestaan bij het zetelverlies van de Tweede Kamerverkiezingen. Je hoeft ook niet eindeloos te reflecteren. Op een gegeven moment moet je ook tegen elkaar kunnen zeggen: Schouders eronder, we gaan er weer voor.”
Na het lezen van uw pamflet en het visiestuk is de afdronk van veel waarnemers: Dit is oude wijn in nieuwe zakken. Kiezers die bij de CU zijn weggelopen hadden een koerswijziging misschien wel toegejuicht. Hoe belangrijk is het voor u om die afgehaakte CU’ers weer terug te krijgen?
„De koers verleggen puur om kiezers terug te winnen, vind ik windvaanpolitiek. Dat past niet bij mij, dat past niet bij de ChristenUnie. We zijn een unie van christenen, dus ja, er zijn verschillen. Toch vinden we elkaar in de opdracht om dienstbaar te zijn; in de wetenschap dat Christus deze wereld in Zijn hand houdt. In gesprekken hoor ik vaak dat dit fundament mensen samenbrengt en motiveert om bij te dragen. Bij verschillende partijen zie ik dat zo’n fundament, of brede maatschappijvisie ontbreekt. De ChristenUnie heeft dus echt iets te bieden in een verkruimelde samenleving. We slaan niet linksaf, niet rechtsaf, maar kiezen voor actualisering van ons fundament; christelijk sociale politiek.”
„Op een gegeven moment moet je ook tegen elkaar kunnen zeggen: Schouders eronder, we gaan er weer voor” - Mirjam Bikker
Hoe ziet christelijke politiek er in deze tijd praktisch gezien uit?
„Het aantal politici van christelijke partijen in de Kamer was nog nooit zo laag als nu. Als we iets willen bereiken, moeten we samenwerking zoeken met andere fracties. Bijvoorbeeld bij het thema antisemitisme werk ik nauw samen met Dilan Yeşilgöz van de VVD. Met Van Nispen (SP) trek ik samen op om de gokverslaving tegen te gaan. Maar de taak van christenpolitici gaat verder. Soms moeten we opstaan en waarschuwen tegen onrecht. Deze week was er een overleg in de Kamer over mensenhandel en prostitutie. Dan hecht ik eraan om te zeggen dat de mens niet is geschapen om in slavernij te leven.”
Kunt u net zo gemakkelijk met seculiere partijen samenwerken als met CDA en SGP?
„Met christelijke partijen is er extra verwantschap. We drinken uit dezelfde bron. De eigenheid van de christelijke partijen heeft ook een zekere kracht. Op meerdere manieren klinkt er nu een christelijk geluid in de Kamer. Verdere inhoudelijke of organisatorische samenwerking is niet aan de orde.”
„De eigenheid van de christelijke partijen heeft ook een zekere kracht; op meerdere manieren klinkt er nu een christelijk geluid in de Kamer” - Mirjam Bikker
Er worden in de documenten harde noten gekraakt over de ongenadige tijd waarin we leven, de secularisatie, het individualisme, het verweesd-zijn van de samenleving. Met kinderen en jongeren gaat het niet goed, zegt u. Omkering, bekering is nodig, zo blijkt uit alles. Waarom gebruikt u die term niet?
„De overheid is geroepen om het recht te dienen. Maar ik zeg volmondig Groen van Prinsterer na die stelde dat hij geen staatsman was, maar een Evangeliebelijder. De ChristenUnie schreef al in haar oprichtingspapieren dat Christus’ koningschap over alle terreinen van het leven gaat. Maar voor oproepen tot geloof en bekering kijk ik allereerst naar de kerken. We hebben vrijheid van godsdienst, die zal ik als politicus altijd beschermen. Die vrijheid geeft christenen volop de ruimte om het Evangelie te brengen en door woord en daad de samenleving te dienen. En te getuigen welke genade ze hebben ervaren in hun leven.”
In uw pamflet staat dat de ChristenUnie de komende tijd een constructieve rol moet innemen, ook ten opzichte van het huidige kabinet. Wat verstaat u daaronder?
„Als het kabinet-Schoof met goede voorstellen komt, zullen we die steunen. Slechte voorstellen wijzen we af. We volgen niet de lijn dat we tegen alles stemmen omdat dit kabinet zo snel mogelijk moet verdwijnen. Maar dit kabinet mist wel een hart, een visie voor de samenleving. Het treft organisaties in de samenleving in hun voortbestaan door de giftenaftrek te beperken. Het kabinet mist een kans om jongeren te leren verantwoordelijkheid te nemen in de samenleving, door de maatschappelijke diensttijd af te schaffen. Het kabinet mist een kans als het bezuinigt op het verenigingsleven. Dan stellen we ons op tégen het kabinet. Als het kabinet ervoor zou kiezen de vrijheid van godsdienst of de vrijheid van onderwijs in te perken, dan vindt de regering ons ook tegenover zich. We hebben nu een minister van PVV-huize voor asiel en migratie. Die gaat soms tekeer als een olifant in een porseleinkast. Ik spreek burgemeesters met allerlei partijachtergronden die met zorg kijken naar de ondoordachte wijze waarop nu wordt gehandeld. Kiezen voor politiek-bestuurlijke chaos in plaats van oplossingen brengen; dat vind ik onverantwoordelijk.”
„Ik zeg volmondig Groen van Prinsterer na die stelde dat hij geen staatsman was, maar een Evangeliebelijder” - Mirjam Bikker
Al te hard kunt u het kabinet toch niet aanvallen; er zit ook een oud-partijgenoot van u in het kabinet; onderwijsminister Eppo Bruins. Bent u nog steeds ontstemd over zijn overstap naar NSC?
„We hebben een goed gesprek gehad. Hij zit nu bij NSC. Ik heb hem wijsheid en zegen gewenst in zijn nieuwe rol. Ik weet dat hij het belangrijke thema van de vrijheid van onderwijs op zijn hart draagt. In het pamflet hebben we ook benadrukt dat de overheid te ver gaat als ze zich gaat bemoeien met de zondagsscholen, met de catechisaties. Koester de vrijheid van onderwijs.”
