Protestants Assen sluit vier van de vijf kerken: „Dat doet wel iets met mensen”
Aan het Kerkplein te Assen staat groot en hoekig de Jozefkerk. De voorzijde oogt als een Griekse tempel, met zuilen bij de voordeur en een hoge toren. Binnen ligt de Bijbel open bij Psalm 146: „De HEER wil ik loven zolang ik leef, mijn God bezingen zolang ik besta.”
De achterdeur is open. In het halletje hangen borden aan de muur met het Onze Vader en met de geloofsbelijdenis: „Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van de hemel en de aarde.”
In een van de zalen zitten twee leden van het college van kerkrentmeesters aan een tafeltje: Ernst Lutgert, voorzitter, en Thijs Zwiers, secretaris. De protestantse kerk Assen heeft een moeilijk proces achter de rug. De gemeente komt niet langer bijeen in vijf kerkgebouwen, maar nog in slechts één, de Jozefkerk (zie ”Protestants Assen sluit vier kerken”).
Lutgert en Zwiers vinden dat kerkelijk Assen in de laatste vijftig jaar van kleur verschoten is. Lutgert: „In de jaren zeventig zijn orthodoxen en vrijzinnigen samengegaan. Dat proces heeft veel beroering gegeven. Daar kwam in 2004 de totstandkoming van de Protestantse Kerk in Nederland nog eens bij. De een zei: „Dit bevalt me niet.” De ander vond: „Dat wil ik niet.”
Zwiers: „En toen kwam corona. Mensen konden minder naar de kerk, gingen thuis meekijken of meeluisteren. Decennialang gaven ouderen de kerkelijke traditie door aan de jonge generatie. Maar opeens weten we niet meer hoe dat moet. De samenleving bestaat uit allemaal eenlingen en ikken. Samen hebben we niet veel meer. Zoiets doet een kerkgemeenschap de das om.”
Bidden om vrede
In de kerkzaal hangt de stilte van een doordeweekse dag. Zo’n 400 losse stoelen staan te wachten op dingen die gaan komen. Kroonluchters hangen aan een blauw geschilderd kruisgewelf. Op het balkon staat een tweeklaviersorgel van de firma L. van Dam uit Leeuwarden. Aan een van de zijmuren hangen twee borden met alle namen van de predikanten die tot de fusie in 2004 de hervormde gemeente van Assen hebben gediend, van Johannes Rusius (1615-1621) tot Botje Janssen-Fennema (2001-2004).
In de noordwesthoek bevindt zich een kleine stilteplek. In het gastenboek schreef gisteren iemand: „Heer, help om de rust te bewaren.” Een ander kalkte in wilde letters: „Moge er vrede komen.” Bij de voet van een houten kruis ligt een multomap met de namen van hen die dit jaar reeds zijn heengegaan. Een tekst aan de wand legt uit: „De mensen van voorbij, wij noemen ze hier samen. De mensen van voorbij, wij noemen ze bij namen.”
Afscheid nemen
Lutgert: „Het afstoten van een kerkgebouw brengt veel emoties met zich mee. Mensen zijn gehecht aan een kerk. Misschien zijn ze er wel gedoopt en getrouwd, of hebben ze hier hun dierbaren voor het laatst uitgedragen. En als dan opeens de deur dichtgaat, dan doet dat wel iets met mensen. Nou, dat hebben we gemerkt.”
„Het afstoten van een kerkgebouw brengt veel emoties met zich mee; nou, dat hebben we gemerkt” - Ernst Lutgert, voorzitter protestantse kerk Assen
Zwiers: „Ontkerkelijking doet pijn. Maar we weten ook dat God Zelf Zijn kerk in stand houdt. Als dat niet zo was, kon de laatste kerkganger hier over een jaar of vijf het licht wel uitdoen. Maar dat gebeurt niet. Daar zal God Zelf voor zorgen. Wat ook waar is, is dat we afscheid moeten nemen van het kerk-zijn zoals we dat altijd gewend zijn geweest. We moeten anders leren denken. En we moeten teruggaan naar iets kleiners, naar een kleine, levendige en bloeiende protestantse gemeente, waar mensen zich weer gedragen weten door het Woord van God.”
Met de handen boven zijn hoofd zegt Lutgert: „We moeten weer op zoek naar het geloof. Maar dat kan alleen met hulp van boven. Maar dan kan het ook echt, wonder boven wonder.”
Mensen blijven behoefte houden aan spiritualiteit, zegt Lutgert. „We hebben de laatste decennia massaal afscheid genomen van alles wat oud en vertrouwd was, maar opeens staan we met lege handen.” En Zwiers zegt: „De jeugd is weer op zoek naar rust, perspectief en houvast. Hier ligt voor ons een verantwoordelijkheid. We moeten weer terug naar de tegeltjeswijsheden van opa en oma, terug naar de essentie van het geloof. We moeten weer op de knieën, met de vraag: „God, wilt U ons helpen? Want wij weten het niet.””
„We moeten weer terug naar de tegeltjeswijsheden van opa en oma, terug naar de essentie van het geloof ” - Thijs Zwiers, secretaris protestantse kerk Assen
Hoe ziet protestants Assen er in 2030 uit?
Zwiers: „Dan gaat de jeugd weer naar catechisatie.”
V.l.n.r.: Ernst Lutgert, Henk Jan Lutgert en Thijs Zwiers. beeld Huisman Media
De Jozefkerk in Assen. beeld Huisman Media
Het interieur, met de rijen stoelen. beeld Huisman Media
Het kerkinterieur. beeld Huisman Media
Van achter de schermen. beeld Huisman Media
Spreekgestoelte. beeld Huisman Media
V.l.n.r.: Henk Jan Lutgert, Thijs Zwiers en Ernst Lutgert. beeld Huisman Media
