Syriërs keren sporadisch vrijwillig vanuit Nederland terug naar hun land, blijkt uit cijfers van de Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V). Vluchtelingenorganisaties benadrukken intussen dat zij een gedwongen terugkeer naar Syrië, zoals PVV-leider Geert Wilders beoogt, onverantwoord vinden.
Syrië is veilig genoeg om vluchtelingen te kunnen terugsturen, was zondag kortweg de boodschap van Wilders op X . In reactie op zijn uitlatingen benadrukken Stichting Vluchteling en VluchtelingenWerk Nederland dat zij Syrië nog steeds als een onveilig land beschouwen.
Stichting Vluchteling wees er donderdag op dat Syrië „bijna onderaan” de Global Peace Index, een lijst van landen gerangschikt naar veiligheid, staat. De organisatie sprak van „een van de meest onveilige landen ter wereld om in te leven. Verschillende groepen in het land blijven met elkaar in conflict, wat leidt tot burgerslachtoffers en veel ontheemden. Het Syrian Network for Human Rights heeft van 1 januari tot juni 2024 de dood van 367 burgers gedocumenteerd, waaronder 56 kinderen en 34 vrouwen.”
„Hoewel er in sommige gebieden in Syrië misschien geen gevechten meer zijn, is terugkeren niet mogelijk” - VluchtelingenWerk Nederland
„Hoewel er in sommige gebieden misschien geen gevechten meer zijn, is terugkeren niet mogelijk”, stelt VluchtelingenWerk op haar website. „Syriërs lopen namelijk het risico op gevangenschap, marteling en afpersing als zij teruggaan”, bericht de organisatie op basis van gegevens van Human Rights Watch. „Ook uit bronnen van andere internationale organisaties blijkt dat er teruggekeerde vluchtelingen zijn opgepakt en verdwenen.”
Risico’s
Syriërs vormen al jaren de grootste groep asielzoekers in ons land. Volgens de meest recente cijfers van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers verbleven er op 1 augustus 27.405 Syriërs in de opvanglocaties. De overgrote meerderheid van hen krijgt een verblijfsvergunning. Zo werd van de asielaanvragen van Syriërs waarover de Immigratie- en Naturalisatiedienst tussen juli 2023 en juni 2014 moest beslissen zo’n 87 procent goedgekeurd.
De DT&V, onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid, voert geen gedwongen uitzettingen naar Syrië uit. Wel komt het sporadisch voor dat een Syriër zelf aangeeft te willen terugkeren. In 2023 zijn er twintig personen zelfstandig vertrokken naar Syrië, zegt een woordvoerder van DT&V desgevraagd. In de eerste zeven maanden van dit jaar ging het om tien personen. Naar welke regio’s in Syrië zij zijn vertrokken, wordt niet bijgehouden, aldus de woordvoerder.
„Het is mogelijk dat er mensen zijn die denken dat ze wel terug kunnen naar Syrië, maar een feit is dat de risico’s bij terugkeer groot zijn”, zegt woordvoerster Ana Karadarević van VluchtelingenWerk in een reactie. „Wij hebben ook een afdeling die zich bezighoudt met zelfstandig vertrek van mensen, maar als er een aanvraag voor Syrië komt, nemen we die niet in behandeling omdat we het land onveilig achten.”
Politieke afweging
Een woordvoerster van Stichting Vluchteling laat weten dat haar organisatie „geen uitspraken doet over individuele mensen die de keus maken om vrijwillig terug te keren naar Syrië”. Een gedwongen terugkeer, zoals PVV-leider Wilders beoogt, noemt ze „strijdig met het internationaal recht. Wij volgen het oordeel van onder meer de Internationale Organisatie voor Migratie, die zegt dat er geen veilige terugkeer naar Syrië mogelijk is.”
Dat Zweden en Denemarken delen van Syrië als veilig bestempelen, beschouwt Karadarević van VluchtelingenWerk vooral als een „politieke afweging. Die is misschien meer gebaseerd op de gedachte dat er te veel Syriërs naar Europa komen dan op de daadwerkelijke veiligheidssituatie. Wij baseren ons op rapporten van allerlei organisaties die bekend zijn met de situatie in het land. Ook de Europese Unie ziet Syrië nog steeds als een land dat in z’n geheel onveilig is om mensen naar terug te sturen.”
