De situatie in Syrië is veilig genoeg om vluchtelingen te kunnen terugsturen naar dat land, vindt PVV-leider Geert Wilders. Zijn uitlatingen veroorzaken bij Syriërs in Nederland angst en paniek. „Bij terugkeer zou ik direct de gevangenis ingaan.”
„Als ik nu zou terugkeren naar Syrië, heb ik om drie redenen problemen”, zegt Alee Al Rifaie (33) uit het Gelderse Oosterbeek. „Ik heb militaire dienst geweigerd, heb op een illegale manier mijn land verlaten en woon nu in een land dat volgens Syrië tegen zijn regime is. Dat betekent dat ik bij terugkeer direct de gevangenis in zou gaan. Of ik moet alsnog het leger in. Dat is echt gevaarlijk.”
Al Rifaie, die opgroeide in de Syrische hoofdstad Damascus, vroeg in 2018 in Nederland asiel aan en kreeg een jaar later een verblijfsvergunning. Inmiddels heeft hij de Nederlandse nationaliteit. Dat betekent dat hij niet hoeft te vrezen voor een gedwongen terugkeer naar Syrië, zoals PVV-leider Geert Wilders bepleit voor Syriërs die geen permanente verblijfsvergunning hebben.
Toch baren de uitlatingen die Wilders zondag op X deed de vluchteling grote zorgen. Hij wijst erop dat zijn vrouw, die twee jaar na hem naar Nederland kwam in het kader van gezinshereniging, nog geen permanente status heeft. Hetzelfde geldt voor zijn moeder en broer die na hem naar Nederland zijn gevlucht en een tijdelijke verblijfsvergunning hebben. „Ze dachten hier veilig te zijn, maar wat zal er met hen gebeuren als het plan van Wilders doorgaat?”
Wilders zaait met zijn uitlatingen „veel angst en onzekerheid. Syrische vluchtelingen raken in paniek”, signaleert Yussuf Yakub. De uit Syrië afkomstige evangelist kent „honderden” Syriërs in Nederland. „Ik hoor de laatste tijd regelmatig dat zij zich grote zorgen maken over familie die nog in Syrië is. Ze vragen zich af of hun minderjarige kinderen en man of vrouw straks nog naar Nederland kunnen komen voor gezinshereniging. Dat is heel heftig. Ik hoor ook verhalen over mensen in nood, die alleen dankzij steun van familie in Europa voldoende eten kunnen kopen om in Syrië te overleven.”
„Veel Syriërs zijn niet allereerst gevlucht vanwege de oorlog, maar vanwege het regime” - Alee Al Rifaie, Syrische vluchteling
Al Rifaie verwijt Wilders dat hij een probleem zoals de huizencrisis toeschrijft aan vluchtelingen. „Hij vergeet dat er ook een andere kant is. Veel Syriërs hebben een goede plek op de Nederlandse arbeidsmarkt en leveren daar een positieve bijdrage”, zegt Al Rifaie, die als technisch tekenaar bij een bedrijf in Utrecht werkt, terwijl zijn vrouw bouwkunde studeert. „Als je de uitspraken van meneer Wilders leest terwijl je nog druk bezig bent met het leren van de taal en het volgen van een studie, geven die veel stress en denk je: wat moet ik doen? Ik vind dat heel verdrietig.”
In zijn bericht op X stelt Wilders dat Syrië, of in elk geval delen van dat land, veilig zou zijn. Hij verwijst onder meer naar Denemarken en Zweden, die delen van Syrië als veilig bestempelen. Al Rifaie kent het beleid van deze landen niet, maar vraagt zich af: „Wat is volgens Wilders veilig? Veel Syriërs zijn niet allereerst gevlucht vanwege de oorlog, maar vanwege het regime. Dat is niet veranderd en is nu zelfs sterker dan een paar jaar geleden.”
Brute oorlog
Younes Younes vluchtte in 2015 vanwege de oorlog in Syrië naar Nederland en werkt nu als sociologisch onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij begrijpt evenmin hoe Wilders het begrip veiligheid definieert. „In delen van Syrië zijn nu misschien geen militaire acties, maar de gevolgen van de oorlog zijn nog steeds groot.”
Younes geeft aan dat er „beschuldigingen zijn van mensenrechtenschendingen die door alle partijen tijdens het conflict zijn gepleegd. De afgelopen 13 jaar hebben de Syriërs een brute en langdurige oorlog moeten doorstaan, waardoor het land ver verwijderd is van enige vorm van herstel. De sociaal-politieke en economische gevolgen van de oorlog zijn verergerd door de verwoestende effecten van de Covid-19-pandemie en een recente aardbeving. Daardoor wordt het vermogen van Syrië om het land opnieuw op te bouwen en te stabiliseren nog verder belemmerd.”
„In delen van Syrië zijn nu misschien geen militaire acties, maar de gevolgen van de oorlog zijn nog steeds groot” - Younes Younes, Syrische vluchteling
Niet voor niets, stelt Younes, vluchten er nog steeds mensen uit Syrië. „Niemand maakt gemakkelijk de keus om het land waar hij is opgegroeid te verlaten. Weet je hoe moeilijk het is om je geliefden achter te laten en in een vreemd land vanaf nul te moeten beginnen?” zegt de Syriër, die met de mede door hem opgerichte Yalla Foundation vluchtelingen informatie biedt over gezondheidszorg, werk en studie in Nederland. Ook organiseert Yalla activiteiten waarbij nieuwkomers en Nederlanders elkaar ontmoeten.
„Als je onder veiligheid verstaat dat je ergens misschíén kunt overleven, zou je Syrië veilig kunnen noemen”, merkt evangelist Yakub op. „Wij vinden Nederland veilig omdat hier een stabiele overheid is die de controle over het land heeft. Syrië heeft geen overheid die wordt erkend en die veiligheid aan haar burgers kan bieden. In sommige steden wordt nog steeds gevochten.”
Aanslag Solingen
In zijn pleidooi voor het terugsturen van Syriërs naar hun land wijst Wilders er ook op dat eerder „Syrische terreurverdachten” in azc’s zijn opgepakt. Yakub wil dat gegeven niet bagatelliseren. „Ik begrijp de angst van mensen als je, zoals een paar dagen geleden, op het journaal hoort dat een Syriër een aanslag heeft gepleegd in de Duitse stad Solingen. Ik zie het ook in Nederland gebeuren dat sommige Syrische moslims extremer worden en meer gaan leven naar het voorbeeld van hun profeet Mohammed en zijn leer in de Koran en de soenna. Dat dit veel ellende veroorzaakt, is een feit. Maar daar mag je niet een hele groep asielzoekers om veroordelen.”
Wat Yakub betreft, mag de poort van Nederland gesloten blijven voor ontheemden die „geloven dat Joden en christenen ketters zijn en hen uitschelden. Ik kan het ook begrijpen als de overheid mensen die niet leven volgens de Nederlandse wetten of een leer verkondigen die daarmee in strijd is, terugstuurt. Maar stuur Syrische vluchtelingen die zich wel aan de Nederlandse wet houden niet terug naar hun land, waar de situatie niet veilig is.”
Yussuf Yakub heet in werkelijkheid anders. Zijn echte naam is bij de redactie bekend.
