„Het eerste boek dat het soms even wint van je telefoon.” Met die woorden prijst Odido ”Het telefoonboekje” aan, geschreven door kinderboekenschrijfster Marjon Hoffman. De tekst van het boekje bestaat volledig uit appberichten en vertelt een verhaal over brugklasser Sam en zijn vrienden. In ongeveer 25 minuten kunnen kinderen het uitlezen.

Odido ontwikkelde het boekje in samenwerking met Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Sinds april dit jaar was het gratis te bestellen voor bovenbouwleerlingen. Dat deden basisscholen massaal: wegens „overweldigend succes” is ”Het telefoonboekje” op dit moment niet meer te krijgen.

Marketingstunt

Een telecomprovider die aan leesbevordering doet: volgens Klaas Jan Lageschaar, woordvoerder van Odido, is dat inderdaad „niet heel voor de hand liggend. Maar we zijn niet alleen maar een provider die zo veel mogelijk telefoons wil verkopen; we zijn ook een organisatie met een sterke sociale missie. We zien dat de telefoon kinderen weleens in de weg staat bij het lezen. Ze vinden lezen fantastisch, maar zodra ze een telefoon krijgen, neemt hun leestijd af. Dat vinden we een zorgelijke ontwikkeling, want kunnen lezen is nodig om in verbinding te blijven met de mensen om je heen.”

Odido wil zich met de uitgave van het gratis kinderboek „inzetten om de leesvaardigheid te bevorderen. ”Het telefoonboekje” moet dan ook absoluut niet gezien worden als marketingstunt”, benadrukt Lageschaar: „Wij verdienen hier niets aan.”

De stichting CPNB meldt op haar website dat het gratis boekje een „ongekend succes” is. 72 procent van de kinderen die het heeft gelezen, geeft aan meer te willen lezen in deze vorm. En 80 procent van de kinderen die het boekje las, zou overwegen om ook andere boeken te gaan lezen.

Dat laatste is nodig. Uit onderzoek blijkt dat kinderen van de basisschoolleeftijd minder gaan lezen naarmate ze ouder worden. Waar van de zevenjarigen nog 68 procent vrijwel dagelijks een boek leest, is dat onder twaalfjarigen gedaald naar 35 procent.

Leesval

Dat ziet ook Janneke de Jong-Slagman, sinds 1 augustus lector geletterdheid bij Driestar educatief. „Rond de leeftijd van een jaar of tien is er vaak sprake van een ‘leesval’: kinderen gaan minder lezen. Ze kunnen dan doorgaans goed technisch lezen, maar doen dat op school vooral om te leren. Vaak is er in de bovenbouw minder aandacht voor leesplezier dan in de onderbouw.”

De lector kan dan ook goed begrijpen dat ”Het telefoonboekje” een succes is. „Het is leuk om het schooljaar te starten met zo’n bijzonder boek en op die manier aandacht voor lezen te vragen. ”Het telefoonboekje” kan wat dat betreft zeker een positieve rol vervullen.”

Wel raadt zij leerkrachten aan om het uitdelen van het boekje te koppelen aan hun eigen actuele kinderboekenaanbod, door kinderen titels te laten zien die net zo leuk of interessant zijn. „Dan wordt het meer dan een losse actie.”

Rijke teksten

Daarbij is het volgens De Jong maar de vraag of kinderen meer en beter leren lezen door dit initiatief. „Tegenwoordig is er terecht aandacht voor het belang van rijke teksten. Dat zijn teksten met een duidelijke structuur, origineel taalgebruik en een gevarieerde woordenschat, die aanzetten tot goed en aandachtig lezen. Het is duidelijk dat een tekst die helemaal uit appjes bestaat, geen rijke tekst kan zijn.”

„Een tekst die helemaal uit appjes bestaat, kan geen rijke tekst zijn” - Janneke de Jong-Slagman, lector geletterdheid

In dat opzicht is ”Het telefoonboekje” volgens De Jong te vergelijken met een stripverhaal of graphic novel als het populaire ”Het leven van een loser”. „Ik vermoed dat de appende verhaalpersonages uit ”Het telefoonboekje” weinig bijdragen aan de groei van de woordenschat.”

Toch wil ze positief blijven: „Elk initiatief dat de aandacht vestigt op lezen, juich ik toe. Zeker als dat ten koste gaat van schermtijd. Maar er is niets beter dan het lezen en gezamenlijk bespreken van gewone leesboeken met rijke teksten.”