Oekraïners houden in oorlogstijd vakantie in eigen land. In het West-Oekraïense Karpatengebergte proberen ze zich te ontspannen. „We kunnen hier niet stoppen met denken aan de oorlog.”
Uitkijkpunt op de top van de Vysokiy Verkh bij de stad Slavske in de Karpaten, West-Oekraïne. beeld Kostyantyn Chernichkin
Mensen genieten van hun vakantie in Resort Bukovel in de Karpaten, West-Oekraïne. beeld Kostyantyn Chernichkin
Uitzicht op de hotels van Bukovel in de Karpaten, West-Oekraïne. beeld Kostyantyn Chernichkin
Mensen genieten van hun vakantie in Resort Bukovel in de Karpaten, West-Oekraïne. beeld Kostyantyn Chernichkin
Mensen genieten van hun vakantie in Resort Bukovel in de Karpaten, West-Oekraïne. beeld Kostyantyn ChernichkinOnder de stoeltjeslift klinkt gelach en geschreeuw van opwinding. Daar raast op de rodelbaan een Oekraïense vader met zijn dochtertje naar beneden. De lift zoeft verder naar boven, waar de toeristen op ruim 1100 meter aan de ene kant van de heuveltop een majestueus uitzicht wacht over de groene bergen in de Karpaten, West-Oekraïne.
Aan de andere kant kijken ze uit over Boekovel, het beroemdste vakantieresort van Oekraïne: het reuzenrad, souvenirwinkels, hotels en appartementen en een kunstmatig meer om te zwemmen en kanoën. Tegelijkertijd glijden drie Oekraïners via een tokkelbaan naar beneden. Op een kluitje staan sneeuwkanonnen te wachten op de winter. Dan is Boekovel het domein van skiërs.
Nu is het augustus, hoogseizoen in Oekraïne. Boekovel en de Karpaten worden overspoeld door toeristen uit eigen land. Stelletjes, vriendinnengroepen, kinderkampen en soldaten –eindelijk weer eens met hun gezinnen– houden vakantie in het gebergte. In de Karpaten proberen ze zich te ontspannen en op te laden voor een leven in oorlogstijd, thuis of aan het front, waar elke seconde je laatste kan zijn.
Schijnoase
Boekovel voelt als een oase in een woelig land. Het front in het zuiden en oosten van het land, honderden kilometers verderop, telt dagelijks Oekraïense doden. In West-Oekraïne is er iedere dag een soldatenbegrafenis. Onderweg naar Boekovol zien de vakantiegangers langs de weg op borden de gezichten van omgekomen militairen, opdat ze niet worden vergeten.
Zulke borden zie je niet in het vakantieresort. Wel overal attracties, muziek en fietsende, hardlopende en wandelende toeristen. Kinderen juichen ’s ochtends op een mini-voetbalveld bij een doelpunt. ’s Avonds borrelen hotelgasten aan picknicktafels.
Die oase is schijn. Want de oorlog is in Boekovel wel degelijk dichtbij, al uit zich dat niet in Russische raket- en droneaanvallen. De oorlog zit in de hoofden van de Oekraïners.
Geen luchtalarmen
Op de heuveltop heeft het echtpaar Denis (35) en Olha (36) de blik gericht op de Hoverla, met ruim 2000 meter de hoogste berg van het land, glorend aan de horizon. Het stel houdt twee weken vakantie. Hij komt van het front, en maakt onderdeel uit van de medische staf, ziet het bloed van de soldaten. Zij woont in Zaporizja, op veertig kilometer van het front, en waar de stress nooit je lichaam verlaat door de voortdurende luchtalarmen. Morgen gaan ze de Hoverla beklimmen.
Denis: „In de bergen doe je energie op door te ontspannen, te slapen en te rusten.”
Olha: „Om te kunnen slapen zonder luchtalarmen die afgaan. In Zaporizja soms tien keer op een dag.”
Denis: „Je maakt hier je hoofd leeg. Soms heb je in de bergen geen internet of bereik met je telefoon. Het is belangrijk om mentaal gezond te zijn in oorlogstijd. De samenleving moet sterk zijn om het leger te ondersteunen.”
Olha: „Ik word ontspannen van de stilte om me heen. De bergen, rivieren, de bomen, de meren. Ik kan hier denken aan mooie dingen.”
Denis: „In Boekovel is het mooi, maar dit is niet het echte leven in Oekraïne. Dat is de oorlog. Onze vakantie is geen deur naar een andere wereld. We kunnen hier niet stoppen met denken aan de oorlog. Onze ouders wonen in Zaporizja. We hebben vrienden in het leger en hebben iedere dag contact met hen, met als enige vraag: leef je nog?”
Olha: „Het is een kleine droom van ons om de Hoverla te beklimmen. Elke dag moet je een kleine droom hebben en die realiseren, omdat je nooit weet wat er de volgende dag gaat gebeuren.”
„Elke dag moet je een kleine droom hebben en die realiseren, omdat je nooit weet wat er de volgende dag gaat gebeuren” - Olha, met haar man Denis twee weken op vakantie in Karpatengebergte
Nauwelijks buitenlanders
Oekraïners moeten het hebben van de bergen voor hun vakantie. Stranden aan de Zwarte Zee zijn onbereikbaar nu Rusland die heeft bezet. De populaire badplaats Odesa met haar haven is doelwit van Russische raket- en droneaanvallen. Boekovel geldt als een veilige plek in Oekraïne, al staat ook hier op bordjes aangegeven waar de schuilkelders zijn.
De soldaten en gewone burgers zorgen voor een stevige groei van het toerisme in Boekovel. Deze zomer telt 50 procent meer toeristen ten opzichte van de zomer van 2019, het laatste normale jaar. Daarna kwamen covid en de oorlog. Deze groei komt alleen van Oekraïners, zegt Krystyna Vasilkova (33) van de gemeente Poljanytsja waaronder Boekovel valt. „De oorlog gaat door, maar ondanks alles gaan mensen op zoek naar een mogelijkheid om een paar dagen uit te rusten en op te laden.”
„De oorlog gaat door, maar ondanks alles gaan mensen op zoek naar een mogelijkheid om een paar dagen uit te rusten en op te laden” - Krystyna Vasilkova, medewerker gemeente Poljanytsja, waaronder Boekovel valt
Buitenlanders komen nauwelijks meer in het resort. Tenzij ze een uitzondering hebben, mogen Oekraïense mannen tussen de 25 en 60 jaar hun land niet verlaten, zodat ze elk moment kunnen worden opgeroepen voor de krijgsmacht.
Oekraïense militairen krijgen de mogelijkheid om in Boekovel te rusten, vertelt Vasilkova (33) terwijl ze langs het kunstmatige meer loopt waar mensen zonnen op het kiezelstrand. De gemeente, donateurs en het bedrijf achter het vakantieresort betalen gedeeltelijk de kosten van hun levensonderhoud, voor de attracties krijgen ze korting en ze kunnen gratis gebruik maken van de spa. „Zo krijgen de militairen het gevoel dat ze niet alleen zijn. Dit is de plek waar ze op krachten moeten komen.” Soms zie je soldaten met krukken lopen.
Tijd voor elkaar
In plaats van in een loopgraaf zit soldaat Danylo (24) nu op een groene heuvel met vrolijke mensen om zich heen. Hij heeft kameraden zien sterven aan het front. Danylo is in de Karpaten voor een vierdaagse huwelijksreis met zijn vrouw Liza (23). Ze worden blij van het ritje met de stoeltjeslift. De frisse berglucht maakt hun hoofd leeg.
Liza legt haar hand op Danylo’s knie. Ze woont in Zaporizja en geniet van de rust in de Karpaten. „De stilte hier is anders dan die in Zaporizja. In Boekovel hoef je geen gevaar te verwachten. In Zaporizja kan het ook stil zijn, maar die maakt je juist onrustig. Daar voelt het juist als een voorbode van het gevaar dat komen gaat. De Russen vuren op de stad.”
Ondanks de rust en de omgeving kunnen ze de oorlog niet uit hun hoofd zetten. Liza houdt contact met haar oma, die woont in de door Rusland bezette stad Melitopol. Danylo krijgt van zijn maten aan het front in Oost-Oekraïne mee hoe het daar gaat. „De gevechten zijn zwaar. Maar we geven alles.”
In de Karpaten hebben Danylo en Liza tijd voor elkaar, voordat ze terugkeren naar hun echte leven in Oekraïne: het front en bedreigd Zaporizja. Op de heuveltop houdt het jonge echtpaar elkaars hand stevig vast. Nu het nog kan.
