Welke delen van de wereld zijn het meest of juist het minst religieus? De Amerikaanse denktank Pew Research Centre zette dat onlangs op een rij. Het instituut deed tussen 2008 en 2023 opinieonderzoek in 102 landen in de wereld. Steeds werd in dat onderzoek de vraag gesteld hoe vaak mensen bidden. En ook de vraag hoe belangrijk religie voor hen is.

Als alle cijfers van die vijftien jaar op een rij worden gezet, blijkt dat Indonesië en Senegal het hoogst scoren bij de vraag hoe belangrijk religie er voor de mensen is. In die landen zegt 98 procent van de mensen dat godsdienst voor hen „heel belangrijk is”. Onder aan de rij staan Japan en Estland, waar slechts 6 procent datzelfde zegt. In Nederland gaat het om 20 procent van de inwoners; in de VS om 45 procent. In België, Frankrijk en Duitsland gaat het om 13 procent. Het gemiddelde van alle 102 onderzochte landen is 55 procent.

Pew Research rangschikt dezelfde informatie ook naar werelddelen. Sub-Sahara-Afrika, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten blijken de meest religieuze delen van de wereld te zijn. Dat Pew Research –ondanks de hoge score van Indonesië– Oost-Azië niet in dit rijtje noemt, komt doordat landen als Singapore en Vietnam het gemiddelde erg omlaaghalen. In die landen zegt slechts respectievelijk 36 en 26 procent van de bevolking dat men religie erg belangrijk vindt. Het minst religieuze werelddeel is West-Europa.

Dagelijks bidden

De vraag hoe vaak mensen bidden laat een vergelijkbaar, maar op onderdelen toch ook wel afwijkend patroon zien. De vraag of men dagelijks bidt, beantwoordt in Indonesië 95 procent van de volwassenen met ja. In Nigeria is dat slechts een paar procent lager. Irak en Paraguay zitten boven de 80 procent, Israël en Polen op 28 procent, Nederland op 20 procent. Opvallend is dat in Japan, waar slechts 6 procent van de bevolking zegt dat religie voor hem of haar erg belangrijk is, toch 19 procent aangeeft elke dag te bidden.

Overigens realiseert Pew Research zich dat de vraag hoe vaak iemand bidt, slechts in beperkte mate inzicht geeft in hoe religieus een land of volk is. „Het stellen van deze vraag is vooral zinvol in plaatsen waar de Abrahamitische religies dominant zijn. In andere delen van de wereld heb je weer andere vragen nodig om goed inzicht te krijgen in de spiritualiteit en religieuze beleving van mensen.”

Zo is het in Oost-Azië van belang te vragen naar het al dan niet vereren van voorouders.

Geesten

In de toekomst wil Pew Research ook gaan werken met de vraag of mensen geloven dat bergen, rivieren of bomen hun eigen geesten of hun eigen spirituele energie hebben. Zulke vragen kunnen relevant zijn bij onderzoek naar religie en spiritualiteit in Japan of Vietnam. Maar niet alleen daar.

Uit eerder onderzoek van het instituut bleek dat ook in de VS 48 procent van de volwassenen gelooft dat bepaalde delen van de natuur hun eigen geesten hebben. En dat op begraafplaatsen, kerkhoven of gedenkplekken geesten kunnen wonen.