In amper drie jaar tijd zette de energieke ds. Rinzema (66) veel in beweging en raakte hij verknocht aan het Caraïbische koninkrijkseiland. Heimwee van zijn echtgenote Nynke Rinzema-Runia naar kinderen en kleinkinderen luidde een vervroegd vertrek in.

De predikant kijkt „dankbaar” terug, maar waarschuwt ook: „De hitte, fellere regenbuien, afnemende wind: het treft de kerk en dat gaat geld kosten.”

Masterplan

Het probleem betreft dan vooral de ‘nieuwe’ protestantse kerk van 1950, die in de Wilhelminastraat gebroederlijk naast het monumentale protestantse ”kerki 1846” staat: de oudste kerk van het land. Het zijn twee van de vier kerkgebouwen van de Protestantse Gemeente van Aruba; de andere twee bevinden zich in de buurtschap Piedra Plat en in de stad San Nicolaas en hebben een eigen predikant.

Het voor de hoofdstad beeldbepalende kerkgebouw uit 1950 is in de jaren tachtig van de vorige eeuw al eens grondig gerestaureerd. Intussen is er volgens ds. Rinzema nieuw onderhoud nodig. „We hebben een masterplan gemaakt met een bedrag van 500.000 Arubaanse florin voor noodzakelijk onderhoud. Dat is omgerekend 250.000 euro. Dat bedrag kan met 50 procent opgeplust worden voor een aantal wenselijke maatregelen.”

De predikant noemt maatregelen die noodzakelijk zijn als gevolg van de merkbare verandering van het klimaat: „Vroeger regende het misschien een uur of twee, maar als het nu regent, komt het water in tien minuten met bakken uit de hemel. Het grote dak van de kerk kan de afvoer van ineens een enorme hoeveelheid niet aan. Door een foute constructie loopt het water de muren en de kerk in. Hier is veel geld voor nodig, zonder dat de kerk er fraaier van wordt. Dat lijkt dan sneu geld, maar dat is het niet.”

„Vroeger regende het misschien een uur of twee; nu komt het water in tien minuten met bakken uit de hemel ” - Ds. J. Rinzema, predikant

Warm in de kerk

Ook op Aruba wordt het de laatste jaren steeds warmer. Ds. Rinzema: „Het gebouw is ontworpen op natuurlijke koeling. De passaatwind is de laatste jaren wat afgenomen en uit een iets andere hoek gaan waaien. Dat is in het gebouw te merken.”

Volgens de predikant is airconditioning daarom wenselijk, maar kostbaar: „Je moet niet alleen denken aan de aanschaf en installatie van koelapparatuur en een zwaardere elektrische installatie, maar bij airco moeten ook alle vensters goed dicht kunnen. Nu werkt dat nog met houten luiken, waarbij alles donker wordt als die dicht gaan.”

Critici vinden airco te duur voor alleen een dienst op zondag. Ds. Rinzema noemt het nog geen tweespalt, maar erkent dat de aanleg van airco een financiële en ideologische druk kan leggen op de kerkelijke gemeente. Hij hoort steeds vaker dat gemeenteleden vanwege de warmte de onderlinge samenkomst mijden en de dienst thuis online bekijken. „Tegenwoordig is overal waar je komt airco, de mensen zijn daarmee verwend. Maar tegenstanders van airco in de kerk wijzen op een negatieve ecologische voetafdruk. De Arubaanse bevolking wordt steeds milieubewuster.”

„Tegenstanders van airco in de kerk wijzen op een negatieve ecologische voetafdruk” - Ds. J. Rinzema, predikant

Kerki 1846

Aan de Wilhelminastraat –in hartje Oranjestad– staat naast de ‘nieuwe’ kerk uit 1950 de oude protestantse kerk uit 1846. Ds. Rinzema gaf nieuwe dynamiek aan dit gebouw: „Aruba heeft de laatste tientallen jaren gekozen voor het grote geld van het toerisme en veel van zijn erfgoed verkwanseld. Het lijkt hier steeds meer de eenenvijftigste staat van Amerika in plaats van een authentiek Caraïbisch eiland met een prachtige eigen culturele geschiedenis. Dat laat ons ”kerki 1846” zien.”

De predikant regelde een restyling __ van het gebouw en het erin gevestigde Bijbels Museum, dat met hulp van vrijwilligers vijf ochtenden per week voor het publiek geopend is. „Sinds kort is er elke zondagochtend om 9 uur weer een kerkdienst in de Engelse taal. Daar was meteen verrassend veel belangstelling voor, mede dankzij een nieuwe website, die een scharnier maakt tussen toeristen en het nationale culturele erfgoed” ( protestantchurcharuba.com ).

Verbinding

Tijdens zijn ambtsperiode verrichtte ds. Rinzema –die ook de website preekvandeweek.com onderhoudt– nieuw onderzoek naar de eerste vertaling uit 1916 van het Nieuwe Testament in het Papiaments. Hij zette de resultaten in rond de herdenking van twee eeuwen protestantisme op Aruba.

Maar ook het gewone werk vanuit de pastorie aan de Bilderdijkstraat ging door. In zijn periode waren er weer grote doop- en belijdenisgroepen. „Heerlijk om te doen, het Evangelie verspreiden onder de nieuwe generatie.”

Ds. Rinzema onderhield ook contacten met vertegenwoordigers van andere geestelijke stromigen op het eiland. Zo zat rabbijn Baruch Zeilicovitch van de Joodse gemeente ”Beth Israel” met enige regelmaat onder zijn gehoor en werkte een van de lokale rooms-katholieke pastoors regelmatig mee aan de muzikale omlijsting van de protestantse dienst in de Wilhelminastraat.

Wekelijks leidde de sportieve predikant een wandelgroep, waarmee hij het platteland van Aruba verkende. Zo leerde hij het eiland uiteindelijk als zijn broekzak kennen.

Terugblikkend: „Ik heb geleerd hoe rijk Gods Woord op Aruba wortel heeft geschoten. Ik hoop dat dat wat we in onze periode hebben mogen zaaien door Gods Geest vrucht mag dragen.”

Vanaf september wordt ds. N.K. (Kees) Mos, emeritus predikant van de protestantse gemeente in Wassenaar, voor zes maanden de tijdelijke opvolger van ds. Rinzema. Intussen gaat de kerkenraad van Oranjestad in Nederland op zoek naar een nieuwe vaste predikant.

Nieuws in beeld

De protestantse kerk (1950) aan de Wilhelminastraat in Oranjestad, Rechts het torentje van de kerk uit 1846. beeld Marius Bremmer

De protestantse kerk van 1846 is de oudste kerk van Aruba. beeld Marius Bremmer

Interieur van het ”kerki 1846”. beeld Marius Bremmer

Nynke Rinzema-Runia (r.) werkte als vrijwilliger bij het Bijbels Museum. beeld Marius Bremmer

In het historische kerkje uit 1846 bevindt zich het Bijbelmuseum. beeld Marius Bremmer

Interieur van de ‘nieuwe’ protestantse kerk in Oranjestad. beeld Marius Bremmer