Zo’n 350.000 vrouwen in Nederland hebben geen betaalde baan. Vanwege het personeelstekort wil de overheid ze graag aan het werk zien. Wat houdt hen tegen?
De vraag waarom sommige vrouwen geen betaalde baan hebben, kan het best door hen zelf worden beantwoord, dachten Kim Molenaar, Sjiera de Vries en Aljona Wertheim. Ze zijn onderzoekers van het lectoraat sociale innovatie van de hogeschool Windesheim. „Er wordt vaak over niet-werkende vrouwen gepraat, maar niet met hen”, stelt Wertheim. „Daarom hebben wij met twintig vrouwen zonder inkomen gesproken. De meesten willen best een betaalde baan, maar zien daar geen mogelijkheden voor.”
Waarom hebben deze vrouwen geen betaalde baan?
„Ze lopen tegen drie belangrijke belemmeringen aan. Zo spreken vrouwen met een migratieachtergrond soms minder goed Nederlands dan autochtone vrouwen of ze hebben diploma’s die hier niet worden erkend. Een tweede reden zijn psychische of fysieke klachten. Werkgevers vinden het vaak lastig om hun daarin tegemoet te komen. De derde belemmering: zorgtaken voor bijvoorbeeld kinderen of ouders. Die zijn vaak moeilijk te combineren met een betaalde baan.”
Inderdaad, want wie neemt de mantelzorgtaken of het vrijwilligerswerk over als deze vrouwen gaan werken?
„Veel hangt af van de flexibiliteit van de werkgever. Bij de instantie waar ze vrijwilligerswerk doen, mogen ze bijvoorbeeld weleens een halfuurtje later komen of op andere tijden aanwezig zijn. Gelet op de huidige arbeidsmarktkrapte zou je ook bij werkgevers een flexibele houding verwachten, maar dat was in het geval van deze vrouwen niet zo. Met een welwillende werkgever kan een vrouw echter alsnog andere belangrijke taken uitvoeren, zoals mantelzorg of vrijwilligerswerk.”
Veel vrouwen met zorgtaken hebben het al druk. Krijgen ze het niet alleen maar drukker als de overheid erop aanstuurt dat ze ook nog betaald werk moeten doen?
„Veel vrouwen zonder een eigen inkomen hebben het inderdaad druk. We hoorden vaak de opmerking: ik werk al, alleen krijg ik er niet voor betaald. De overheid ziet graag dat vrouwen een betaalde baan hebben zodat ze economisch zelfstandig zijn. Dan zitten ze niet meteen in de problemen als het inkomen van de partner plotseling wegvalt.”
„Uit ons onderzoek blijkt echter dat het niet-werkende vrouwen niet per se om het geld gaat. Ze hopen met betaald werk alleen meer waardering te krijgen vanuit de maatschappij. Als ze mantelzorgtaken uitvoeren of vrijwilligerswerk doen, voelen ze die erkenning niet altijd. Dat soort belangrijke activiteiten lijken in de maatschappij minder mee te tellen dan een betaalde baan.”
Heeft u daar een voorbeeld van?
„Denk bijvoorbeeld aan een werkgever die een gat in het cv als een tekortkoming ziet, terwijl dat hiaat is ontstaan doordat de sollicitant in die periode mantelzorg heeft verleend. Dat laat zien dat niet-betaald werk niet altijd op waarde wordt geschat.”
„Met een welwillende werkgever kan een vrouw ook andere belangrijke taken blijven uitvoeren” - Aljona Wertheim, onderzoeker
Er zijn ook vrouwen –en mannen trouwens ook– die graag minder zouden willen werken om voor het gezin te zorgen, maar dat om financiële redenen niet kunnen. Hebben jullie ook oog voor deze groep?
„Dit vraagstuk ligt in het verlengde van ons onderzoek. Als er meer flexibiliteit komt op de werkvloer, komt er niet alleen ruimte voor vrouwen die nu niet werken, maar stelt dit andere werknemers tegelijk in de gelegenheid om minder te werken. Het gaat erom dat vrouwen, en uiteraard ook mannen, de keuze hebben om zelf een gezond evenwicht te vinden tussen betaald en onbetaald werk.”
Aljona Wertheim, onderzoeker, over de redenen waarom vrouwen geen betaalde baan hebben
