Als de zon weer schijnt, lijkt alles in bloei te staan, tot de economie aan toe. De terrasjes zitten vol, restaurants puilen uit en de grauwste winkelstraten krijgen weer kleur. Toch zijn er wisselende signalen.

Neem het goederenvervoer. Dat kromp volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zowel op de weg als op het spoor aanzienlijk. In 2023 nam de hoeveelheid goederen in containers per spoor met 11,5 procent af ten opzichte van een jaar eerder. „Het goederenvervoer is in alle richtingen afgenomen”, meldde het CBS zorgelijk.

Precies twee dagen later kwam datzelfde statistiekbureau met cijfers over het goederenvervoer over de weg. Die waren ook niet om over naar huis te schrijven. In 2023 vervoerden Nederlandse vrachtauto’s 642 miljoen ton goederen. 7 procent minder dan in 2022 en daarmee het laagste gewicht sinds 2015.

Gematigd optimisme

ABN AMRO-econoom Aggie van Huisseling constateert dat de Nederlandse economie twee gezichten toont: eentje met een lach en eentje met een traan. Maar het lachende gezichtje heeft de overhand: „De cijfers die tot nu toe binnengekomen zijn, zijn wat wisselend. Maar het economisch beeld zoals wij het zien is de afgelopen tijd wel verbeterd.” Voor de uitvoer bijvoorbeeld verwacht ABN AMRO op de korte termijn geen sterk herstel, maar in de tweede helft van 2024 kan de export profiteren van verder aantrekkende groei in het buitenland, schetst Van Huisseling.

Tegenover dat gematigde optimisme staat dat het aantal faillissementen oploopt. In mei gingen 429 bedrijven op de fles, een lichte stijging ten opzichte van de drie maanden die aan mei vooraf gingen. „Nog geen reden tot alarm”, zegt Hans Pragt van Faillissementen.com, dat bijhoudt welke en hoeveel bedrijven over de kop gaan. „Maar we zien nog steeds een consequent stijgende lijn en dat zal de komende tijd zeker zo blijven. Kortom, voorzichtigheid blijft geboden!”

ABN AMRO-econoom Van Huisseling wijst erop dat de sombere wolken die nu het nieuws halen inmiddels min of meer zijn weggedreven: „De inkomende cijfers slaan voornamelijk op het eerste kwartaal, terwijl het tweede kwartaal alweer bijna voorbij is.”

Koopkrachtreparatie

En de krimp van het bruto binnenlands product dan? In het begin van de afgelopen week stelde het CBS de aanvankelijke berekeningen over het bbp bij. Nieuwe gegevens uit onder meer de bouw, de horeca en de zakelijke dienstverlening maken dat het bruto binnenlands product met 0,4 procentpunt is gedaald, waarmee de totale krimp in het eerste kwartaal van 2024 uitkomt op 0,5 procent. Reden om zenuwachtig te worden?

Niet echt, denkt Van Huisseling. Er is juist economische groei in aantocht, voorziet ABN AMRO. „De groeivooruitzichten van de Nederlandse economie zijn verbeterd.” En dat heeft zijn weerslag op de al genoemde volle terrasjes en de uitpuilende restaurants.

„Voor de consument staat het beeld er weer beter voor” - Aggie van Huisseling, ABN AMRO-econoom

„Voor de consument staat het beeld er weer beter voor”, stelt Van Huisseling. „De particuliere consumptie levert de grootste bijdrage aan de totale groei. Sinds het laatste kwartaal van vorig jaar trekt de consumptie weer aan en we verwachten dat deze lijn doorzet gedurende 2024.” Dat betekent dat Nederlandse consumenten gemiddeld genomen meer te besteden krijgen in het verdere verloop van dit jaar.

Volgens ABN AMRO hebben verschillende factoren een positief effect op de koopkracht: een verder dalende inflatie, loonstijgingen en ondersteunend beleid van het demissionaire kabinet, zoals een hogere huurtoeslag en een verlengde verlaging van de brandstofaccijns. Doordat de lonen harder stijgen dan de prijzen van producten, wordt de aanvankelijk afgenomen koopkracht verder gerepareerd. Pas eind 2025 zullen de cao-lonen weer gelijke tred houden met de prijsstijgingen en houdt de consument geld over voor een extraatje.