In eigen land ligt dat vaak anders. De Fransen kennen de uitdrukking: ”Eén Hollander is een geloof, twee Hollanders zijn een kerk, drie Hollanders een kerkscheuring”. Zeker op zondag verloopt de kerkgang in ons land doorgaans langs de voorgeschreven scheidslijnen. Het is al mooi als de kerkgangers elkaar onderweg vriendelijk groeten.

Er is al veel geschreven en getreurd over de kerkelijke verdeeldheid in ons land. Ds. G. Hoogerland, predikant van de Gereformeerde Gemeenten, schreef in 2016 een artikel in het Reformatorisch Dagblad over deze thematiek: „De schuld die op de kerk ligt vanwege de verdeeldheid is ontstellend groot.”

De vraag is of deze schuld ook zo wordt ervaren. Veel mensen zijn maar wat trots op hun kerkverband en zien ”kerkelijk besef” als een groot goed. In officiële stukken worden de verschillen geaccentueerd om het bestaansrecht van de eigen denominatie te onderbouwen. Daarbij wordt uit het oog verloren dat achter het beroep op ”de waarheid” vaak vooral sociologische en culturele verschillen schuilgaan. De een is van Paulus, de ander van Apollos.

Toch lijkt er iets te veranderen. Een belangrijk signaal is dat het steeds vaker voorkomt dat predikanten uit het ene kerkverband voorgaan in een gemeente van een ander kerkverband, zelfs als er kerkrechtelijke belemmeringen zijn. Waar kerkelijke leiders vastlopen in goede bedoelingen, groeit er van onderaf een stille oecumene.

Natuurlijk zijn hier allerlei kanttekeningen bij te plaatsen en natuurlijk moet dat proces in goede banen worden geleid. Een kerk is meer dan alleen een verzameling mensen die elkaar wel zien zitten. Maar in dat laatste zit nu net de crux. Er gelden in allerlei kerken veel regels en regeltjes die op zijn best afgeleid zijn uit Bijbelse voorschriften. Maar over één ding kan geen misverstand bestaan: de Kerk is het lichaam van Christus en kan en mag daarom niet worden gedeeld (1 Kor.1:13). Wie dat in het oog houdt, kijkt anders naar mensen uit andere kerkverbanden, vindt herkenning over kerkmuren heen, kan het eigen gelijk relativeren.

Daarbij is het van groot belang om fundamentele en niet-fundamentele zaken van elkaar te scheiden. Als we dicht bij huis blijven hoeft dat niet heel ingewikkeld te zijn. Kerken die de Drie Formulieren van Enigheid(!) onderschrijven moeten elkaar op de wezenlijke punten in ieder geval kunnen vinden.

Het is daarom hoog tijd dat de kerkelijke leidslieden hun verantwoordelijkheid nemen. Kerkelijke eenheid is te belangrijk om over te laten aan goedbedoelde initiatieven van individuele gemeenteleden en predikanten of stuk te laten lopen op de weerbarstige werkelijkheid.

__