Moet er een nieuwe gereformeerde kerk komen? Een waarin bezwaarde vrijgemaakten zich verenigen met onder meer hersteld hervormden en confessioneel denkende christelijk gereformeerden? „Begin klein, met het luisteren naar elkaars prediking.”
Via een beamer heeft de Kerngroep bezinning GK zaterdag op een scherm voorin de Rehobothkerk in Urk een fraai schema geprojecteerd. In het midden van de afbeelding een groot en kleurrijk kerkgebouw, met daarop de letters GK, verbeeldend de nu nog niet bestaande ”Gereformeerde Kerk”. In een kring daaromheen tal van in zwart-wit getekende kerkjes, met op de een de letters CGK en op andere aanduidingen als GKV, DGK, GKN, HHK en zelfs HGK. Bovendien zijn er iconen bedacht die kerkgangers representeren die ”verontrust in NGK” zijn of die een ”preekplaats” bezoeken.
Cruciaal in het schema zijn evenzoveel blauwe pijlen. Zij wijzen alle ván de kleine kerkjes náár het nieuwe, nog te vormen kerkverband in het midden. Daarheen, naar die nieuwe GK, zouden idealiter alle kerkgangers die zich van harte baseren op Schrift en belijdenis, moeten vertrekken. Toch?
Ondeugend
Op deze ontmoetingsdag in Urk, georganiseerd door de Kerngroep en bezocht door circa 120 belangstellenden, mag een panel van zes personen, ieder afkomstig uit een van de afgebeelde kerkgenootschappen, op persoonlijke titel op het schema reageren. Wat roept het bij hen op? Ds. J. van Vulpen, predikant van de christelijke gereformeerde kerk in Urk (Maranatha), begint met „een ondeugende opmerking: dit is wel heel erg vrijgemaakt. Zo van: laten we dit gewoon organiseren, regelen. En een beetje vaart maken. Zo ken ik de vrijgemaakten weer. Maar als we een nieuwe eenheid willen, moeten we volgens mij niet beginnen met organiseren, maar met naar elkaars prediking luisteren. Guido de Brès noemt de zuivere prediking als eerste kenmerk van de kerk. Laten we dan proberen elkaar daarin te herkennen.”
Deze aftrap in de discussie wordt later eigenlijk door geen van de aanwezigen meer aangevochten. Wel zet elk van de panelleden, onder wie ds. G. den Dulk (de gereformeerde kerk Rijnsburg), ds. P.L. Storm (nog één dag de gereformeerde kerk vrijgemaakt Vroomshoop, vanaf zondag cgk Vroomshoop) en ouderling L. Kater (gkv Urk), zijn eigen accenten. Zo mist ds. P.D. van den Boogaard (hersteld hervormde gemeente Poederoijen) in het schema „het historisch besef”. Ook merkt hij op dat de Hersteld Hervormde Kerk (HHK), in zijn ogen de voortzetting van de oude gereformeerde kerk in Nederland, het als zijn opdracht ziet om „allen die van ons zijn uitgegaan weer uit te nodigen terug te keren.”
„De HHK wil allen die van ons zijn uitgegaan uitnodigen weer terug te keren” - Ds. P.D. van den Boogaard, hersteld hervormde gemeente Poederoijen
Die benadering vindt in het panel weinig steun. Ga je eenmaal de geschiedenis erbij halen, dan raak je verstrikt in eindeloze discussies en komt de eenheid geen stap dichterbij, vinden de meeste deelnemers.
Lastige vraag
Ondertussen blijft het voor die verontruste vrijgemaakt gereformeerden die tot nu toe in de op 1 mei 2023 gevormde Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) zijn gebleven, een lastige vraag wat zij moeten doen. Zeker nu het ernaar uitziet dat in de NGK een rapport aanvaard gaat worden dat voor samenwonende homo’s de weg vrijmaakt om aan het avondmaal deel te nemen en ambtsdrager te worden. „Wat adviseert u ons?” vraagt vanuit de zaal een oudere vrouw uit Augustinusga. „Zolang die nieuwe kerk er nog niet is, bij welke op dit schema ingetekende kerk moet ik me dan aansluiten?”
Van de Kerngroep en van het panel krijgt zij zaterdag geen eenduidig antwoord. „Dat is ook onze vraag. En wij hebben daar nog steeds niet het ultieme antwoord op”, zegt kerkgroeplid mr. Pieter Pel. Ook panellid ds. A. Jongeneel (gkn Zwijndrecht e.o.) reageert voorzichtig: „Uiteindelijk geldt voor al deze kerken: goed genoeg.”
„Waar blijft de uittocht uit de NGK?” - Ds. P.L. Storm, cgk Vroomshoop
Hoeveel verontrusten er nu nog in de NGK zijn, is overigens niet bekend. Het lijken er niet veel te zijn, stellen de aanwezigen in Urk met verbazing vast. Ds. Storm: „Waarom hebben we vandaag, hier in dit kerkgebouw, geen ruimtegebrek? Waar blijft de uittocht uit de NGK?”
Sfeerbeeld van de ontmoetingsdag van verontruste vrijgemaakten, in Urk. beeld Freddy Schinkel
Forumbespreking in de Rehobothkerk in Urk. Achter de tafel, v.l.n.r.: ds. J. van Vulpen, ds. P.D. van den Boogaard, ds. G. den Dulk, ouderling L. Kater, ds. P.L. Storm en ds. A. Jongeneel. beeld Freddy Schinkel
Dr. Harry Wendt presenteer zijn boek, Volk van de Heer. beeld Freddy Schinkel
Sfeerbeeld van ontmoetingsdag van verontruste vrijgemaakten, in Urk. beeld Freddy Schinkel
De panelleden ds. J. van Vulpen (l.) en ds. P.D. van den Boogaard achter de tafel. beeld Freddy SchinkelRestjes gelovigen
Die vraag bezet ook ds. Jongeneel. „Waar zijn de laatste restjes gelovigen in de NGK en wanneer komen ze? Of is dit nu alles wat we hebben? En is de beweging van de nieuwe vrijmaking, die begon in 2003 en tot nu doorging, uitgewerkt? Is alles nu weg wat weg moet zijn?”
Het panelgesprek over kerkelijke eenheid volgde zaterdag na een ochtendprogramma waarin dr. M. Klaassen (HHK) een analyse gaf van de argumentatie die gehanteerd wordt in het NGK-studierapport ”Ruimte en richting”, waarin gepleit wordt voor acceptatie van homoseksuele relaties. Over dit rapport denkt de synode van de NGK in november een besluit te nemen.
Ook werd op de ontmoetingsdag het boek van dr. H.T. Wendt, predikant van de gkv te Urk, getiteld ”Volk van de Heer. Over kerk, verbond en kerkrecht”, gepresenteerd.
