Kerk & religieInauguratie

Prof. Van den Belt wijst ontsnappingsroute van prof. Zwiep af

„Ik vertrouw mijzelf onvoldoende om als feilbaar mens zelf te gaan bepalen wat in een Bijbeltekst de bedoelde zaak is”, bekende prof. dr. H. van den Belt vrijdagmiddag op een symposium waar zijn boek ”Geestspraak” werd gepresenteerd.

24 May 2024 19:10
Prof. dr. Henk van den Belt spreekt in de Apeldoornse Barnabaskerk zijn inaugurale rede uit. Eerder werd hij benoemd tot hoogleraar systematische theologie aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA). beeld Ruben Meijerink
Prof. dr. Henk van den Belt spreekt in de Apeldoornse Barnabaskerk zijn inaugurale rede uit. Eerder werd hij benoemd tot hoogleraar systematische theologie aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA). beeld Ruben Meijerink

Zijn bekentenis was het antwoord op een kritische vraag van prof. dr. A.W. Zwiep. De hoogleraar hermeneutiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam meent dat prof. Van den Belt in zijn boek  ”Geestspraak. Hoe we de Bijbel kunnen lezen” diverse vooronderstellingen, zoals die van de eenheid van de Schrift, „te massief, te generaliserend en te theoretisch” naar voren brengt. „Jouw vooronderstellingen zijn in beton gegoten. Het zijn axioma’s, niet voor discussie vatbaar.”

Want hoe gaat Van den Belt dan om met de weerbarstige ontstaansgeschiedenis van de canon? „Beter gezegd: canons. Ik bedoel: waarover hebben we het als we spreken over dé eenheid van dé Bijbel? De tekst van Nestle-Aland, waarvan we inmiddels de 29e versie kennen? Of hebben we het over de masoretische tekst? Geldt dat idee over eenheid ook voor een vertaling in het Nederlands? En wat doen we met het gegeven dat kopiisten soms bewust kleine dingen in de tekst veranderden, waardoor ook de betekenis heel anders werd? ”

Ontsnappingsroute

In een genereus gebaar bood Zwiep Van den Belt  „een ontsnappingsroute” aan: „Waarom maak je geen onderscheid tussen enerzijds de tekst en anderzijds ”die Sache” (term van Karl Barth, AdJ), de zaak waar het in die tekst eigenlijk om gaat?” Van den Belt voelde er niet voor. Met een grapje: „Als een gijzelnemer tegen een gegijzelde zegt: Via die weg kun je ontsnappen, moet je als gegijzelde op je tellen passen.” Om daarna serieus te vervolgen: „Ten diepste vertrouw ik mijzelf onvoldoende om als feilbaar, tot dwaling geneigd mens zelf ”die Sache” in een tekst te gaan bepalen. Ik heb de objectiviteit van het Woord nodig om in het rechte spoor te blijven.”

Beter uit de voeten kon prof. Van den Belt met een opmerking van een andere spreker op het symposium, ds. J.A.W. Verhoeven, predikant te Krimpen aan den IJssel en voorzitter van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland. Hij waarschuwde voor de gedachte dat in elke tijd en context „de lezer mede betekenis moet geven aan een Bijbeltekst”. Dat idee kunnen we ook aantreffen in hedendaagse catechisatiemethoden, stelde de predikant. „Dan staat er bijvoorbeeld: Schrijf in de kantlijn wat jóú aanspreekt in deze perikoop.” Van den Belt: „Het gevaar van subjectivisme herken ik wel.”

„Bezwaarlijk wanneer lezer mede betekenis moet geven aan Bijbeltekst” - Ds. J.A.W. Verhoeven, voorzitter GB

Afgezwakt

Ds. H. Polinder, christelijk gereformeerd predikant te Urk (Maranatha), vroeg zich af waarom prof. Van den Belt zich in zijn boek „gematigd positief” uitlaat over het zogeheten nieuwe perspectief op Paulus. Ds. Polinder doelde op de door de theoloog Tom Wright uitgedragen gedachte dat de kerk de apostel Paulus eeuwenlang verkeerd heeft begrepen, alsof bij Paulus alles draaide om de rechtvaardiging van het geloof. De Urker predikant: „Als je daar gematigd positief over bent, wordt dan de bevrijdende boodschap van de rechtvaardiging van de goddeloze niet op zijn minst wat afgezwakt? Heeft Jezus Zelf ook niet de vinger gelegd bij de eigengerechtigheid van de schriftgeleerden en farizeeën, die zich wilden onderscheiden van de Joodse schare die de wet niet kende?”

„Een goede vraag”, antwoordde prof. Van den Belt, die de ideeën van Tom Wright echter „niet als antithetisch” wil zien „tegenover de klassieke rechtvaardigingsleer”. „Als theoloog probeer ik ook met andere inzichten mijn winst te doen.”

Het vrijdag gehouden symposium aan de Theologisch Universiteit Apeldoorn(TUA) ging vooraf aan de inauguratie van prof. Van den Belt aan diezelfde universiteit. Vrijdagmiddag sprak de hoogleraar systematische theologie in de Apeldoornse Barnabaskerk zijn inaugurale rede uit, getiteld: ”Fundament of bron? De Bijbel in de systematische theologie”.

Bescheiden

In zijn inaugurale rede bepleit prof. Van den Belt „een terugkeer naar de Bijbel als principium (bron of oorsprong, AdJ) van onze theologische kennis en als uitgangspunt voor leer en leven”. Waarbij hij in zijn theologisch spreken ook bescheiden wil blijven. „Want wij kennen ten dele en profeteren ten dele.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer