Met 37 leden in de Tweede Kamer torent de PVV ver boven de andere fracties uit. Toch schuift Wilders maar een klein deel van zijn mensen naar voren. Sommige debatten slaat de fractie zelfs over. „Hij vertrouwt veel nieuwkomers niet.”
Eind maart inventariseerde het AD de aanwezigheid van partijen bij plenaire vergaderingen. Daaruit bleek dat de PVV, ondanks haar riante zetelaantal, bij plenaire debatten relatief vaak verstek laat gaan. De 37-koppige fractie sloeg er sinds de installatie van de nieuwe Tweede Kamer ruim twintig over. Andere grote fracties zoals VVD, GL-PvdA en NSC namen aan bijna al die debatten deel.
Wilders’ fractie schitterde onder meer door afwezigheid in Kamerdebatten over de gaswinning in Groningen en de oorlog in Oekraïne. Ook kwam de fractie niet opdagen toen het kabinet eind maart aan de tand werd gevoeld over het optreden van pro-Palestijnse activisten bij een concert van de Joodse zangeres Lenny Kuhr. Opvallend, want de houding ten opzichte van Israël is beeldbepalend voor de partij.
Kandidatenlijst
Vooral nieuwe PVV-Kamerleden, die niet in de top 20 van de kandidatenlijst stonden, roeren zich nauwelijks in debatten en in de media. Opvallend was de passiviteit van vijf nieuwkomers: Vincent van den Born, Rachel van Meetelen, Jan Valize, Peter Smitskan en Eric Esser. Zij hebben nog geen Kamervraag gesteld of geen motie ingediend. Ter vergelijking: alle tien de nieuwkomers van GL-PvdA kunnen zo’n activiteit inmiddels wegstrepen.
Dat betrekkelijk veel nieuwkomers tot op heden niet actief zijn, verbaast partijkenner Chris Aalberts „helemaal niets”. Aalberts heeft maar één verklaring voor het feit dat veel PVV’ers niet naar debatten worden gestuurd. “Wilders kent veel van zijn collega’s niet goed, en weet dus simpelweg ook niet wat hij precies aan ze heeft.”
Toch maakte het overgrote deel van de PVV-debutanten al de nodige vlieguren in de Provinciale Staten of de gemeenteraad. „Dat zegt niet zo veel”, reageert Aalberts. „Wilders heeft niet echt zicht op zijn lokale vertegenwoordigers.”
„Wat zich nu vooral wreekt, is dat de PVV geen ledenpartij is” - Gerrit Voerman, directeur Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen
Kort door de bocht
De voorzichtigheid van de PVV-leider is niet geheel misplaatst, zo bleek begin februari. PVV-Kamerlid Joeri Pool, plek 37, stelde in zijn maidenspeech dat Nederland met haar steun aan Oekraïne de Russische Federatie continu provoceert. Dat was iets te „kort door de bocht”, oordeelde zijn fractiegenoot Raymond de Roon achteraf. De Roon had de speech van zijn jongere collega duidelijk niet ingezien.
Veelzeggend was vooral dat Pool, die officieel defensiewoordvoerder is, een aantal weken later niet mocht opdraven naar een debat over de oorlog in Oekraïne om daar zijn zieke collega De Roon te vervangen. De waarschijnlijke reden: als hij opnieuw krasse taal zou uitslaan, had dat de formatie weleens in lastig vaarwater kunnen brengen.
Interne ruzies
„Wat zich vooral wreekt, is dat de PVV geen ledenpartij is”, meent Gerrit Voerman, directeur van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP). „De PVV houdt geen congressen en heeft geen scholingsinstituut, of wat dan ook. Partijen die dat wel hebben, hebben veel beter zicht op talent en loyaliteit”, legt Voerman uit. „De PVV mist om zo te zeggen een kweekvijver.”
Overigens is dat laatste een bewuste keus, die Wilders bij de oprichting in 2006 al maakte. Door leden buiten de deur te houden, hoopte hij te voorkomen dat de PVV, net als de LPF, aan interne ruzies ten onder zou gaan.
„Wilders kent veel van zijn collega’s niet goed, en weet dus simpelweg ook niet wat hij precies aan ze heeft” - Chris Aalberts, PVV-watcher
Thuiswerken
De onzichtbaarheid van nieuwkomers in de PVV heeft volgens Aalberts ook een heel praktische oorzaak: de formatie doet een aanslag op de beschikbaarheid van Wilders en vicefractievoorzitter Fleur Agema. Wat zij precies overeengekomen zijn met de debutanten is onbekend. Met PVV-Kamerlid Vincent van den Born uit Den Helder, nummer 31, heeft Wilders in elk geval afgesproken dat die thuis mag werken en uitsluitend naar Den Haag hoeft af te reizen voor stemmingen en noodzakelijke afspraken, weet Aalberts te vertellen.
In hoeverre de fractieleden van de PVV zich nog laten beteugelen als de formatie straks voorbij is, moet nog blijken. Het zal niet de eerste keer zijn dat een PVV-Kamerlid zich afsplitst.
