Eerst de schapen, daarna pas de koeien. Dat is de komende weken de hoofdlijn van de vaccinatiestrategie tegen het blauwtongvirus, die sectorpartijen met elkaar hebben afgesproken. Dierenartsen wacht een megaklus: de komende weken krijgen in elk geval twee miljoen dieren een prik. Bij dierenartsenorganisatie KNMvD hebben zich inmiddels tientallen freelancers en gepensioneerde dierenartsen gemeld, die bij die snelle campagne kunnen helpen.

Het blauwtongvirus ging afgelopen najaar snel rond in Nederland. Het ging om een nieuwe variant die nog heftiger toesloeg dan bij vorige uitbraken, zo’n vijftien jaar geleden. Zo’n 40.000 schapen stierven aan de infectie; ook veel koeien werden ziek. Door de intredende winter ging de virusgolf tijdelijk liggen. Dit omdat de knutten –een soort kleine mugjes– die het virus overbrengen dan niet meer actief zijn. Schapen en koeien kunnen elkaar niet met het virus infecteren.

Lees ook

André van Herk uit Kockengen ziet zijn dieren lijden onder blauwtong

Die winterstop werd benut voor een naarstige zoektocht naar een nieuw vaccin. Een middel van de Spaanse famaceut Syva kreeg vrijdag definitief de goedkeuring van landbouwminister Piet Adema. „Een grote opluchting”, reageert Saskia Duives, voorzitter schapenhouderij bij boerenorganisatie LTO. „Gelukkig is er op dit moment nog geen nieuwe uitbraak. Dat biedt hoop dat we voor de knutten uit kunnen vaccineren.”

Toch zijn er na de aanvankelijke euforie ook zorgen bij schapenhouders. Met name over de kosten: het is op dit moment nog onduidelijk wat schapenhouders per dosis kwijt zijn. „Als de prijs bijvoorbeeld 5 euro per schaap wordt, dan is dat niet voor iedereen op te brengen. We hebben in de sector onder meer te maken met steeds hogere grondprijzen.”

Inkomsten

Ook de inkomsten uit Europese subsidies lopen terug. Dat komt omdat Nederland de graasdierpremie –waarmee boeren geld kregen voor het laten grazen van hun dieren op natuurgrond– heeft afgeschaft.

„De minister heeft gezegd dat de sector dat zelf moet oplossen”, vervolgt Duives. „Echt, ik heb een vreugdedansje gedaan toen er een vaccin was. Maar we staan als sector ook met onze rug tegen de muur: we weten waarschijnlijk ook pas op 6 mei wat het kost. En of het te betalen is.”

Op die datum wordt de eerste zending van 1 miljoen Syva-vaccins namelijk geleverd aan Covetrus, de groothandel die aan dierenartsen levert. Daar stond de telefoon vrijdag al roodgloeiend vanwege artsen die het middel wilden bestellen. Terwijl dierenartsen op hun beurt weer werden platgebeld door klanten.

De animo voor vaccinatie is dan ook groot, ondanks de zorgen over de prijs, constateert een woordvoerder van de KNMvD. „Dierenartsen inventariseren nu hoeveel vraag er bij hun klanten is, en plaatsen een bestelling. Bij de groothandel gebruiken ze de vaccinatiestrategie dan als leidraad om de vaccins op een goede manier te leveren.”

Heftiger

Daarbij krijgen schapen de eerste prioriteit, omdat het virus bij hen veel heftiger toeslaat en vaker dodelijk is. Ook zeldzame rassen en dieren op kinderboerderijen worden met voorrang gevaccineerd.

Er zijn ongeveer een miljoen schapen in Nederland; de verwachting is daarom dat de koeien vooral aan bod komen als Syva voor de tweede keer een miljoen vaccins levert; dat gebeurt naar verwachting over enkele weken.

Over vervolgleveringen is op dit moment nog geen duidelijkheid. Mogelijk is daaraan nog wel behoefte, zeker omdat koeien twee keer een prik nodig hebben voor een effectieve werking.

De grote vraag is vervolgens hoe goed het vaccin in de praktijk werkt. Daarin heeft zowel LTO als de KNMvD bij voorbaat vertrouwen. „Het blijft spannend, want het is natuurlijk levend materiaal”, zegt Duives. „Maar het middel is uitgebreid getest.” Syva is bovendien ervaren in het produceren van blauwtongvaccins, benadrukt de KNMvD-woordvoerder.