Zeker drie dakloze migranten stierven dit jaar in Rotterdam op straat. Schokkend, vindt Martijn van Leerdam, predikant-directeur van de Pauluskerk. „Dakloosheid geeft extreme stress en leidt tot grote gezondheidsrisico’s.”
„Eén dode dakloze dertiger is een drama. Twee dakloze dertigers is een dubbel drama. Drie dakloze dertigers is een onmiskenbaar patroon”, berichtte Martijn van Leerdam, predikant-directeur van diaconaal centrum de Pauluskerk in Rotterdam, dinsdag op X .
Eind februari stierf een 38-jarige Hongaar op straat, eind maart een 34-jarige dakloze uit Letland. Deze week kwam daar het overlijden van opnieuw een dertiger in het centrum van de stad bij, van wie overigens niet onomstotelijk vaststaat dat hij dakloos was.
Het is niet voor het eerst dat daklozen op straat sterven, zegt Van Leerdam. „Mensen die langdurig op straat leven, worden gemiddeld niet ouder dan 48, 49 jaar. Elke winter overlijden er in alle grote steden enkele daklozen, maar het komt vaak niet in de publiciteit. Wij zien het als een groot maatschappelijk probleem dat mensen anno 2024 in een stedelijke omgeving op straat sterven. Daarom vragen we met enige reserve aandacht voor deze schrijnende situaties.”
„Elke winter overlijden er in alle grote steden enkele daklozen, maar het komt vaak niet in de publiciteit” - Martijn van Leerdam, predikant-directeur Pauluskerk Rotterdam
Extreme stress
Cristina Popescu, veldwerker Oost-Europese migranten bij Stichting Ontmoeting, weet van minstens vier situaties van dakloze EU-migranten die dit jaar in Rotterdam overleden, onder wie een man die vanaf de straat naar een ziekenhuis werd gebracht, waar hij enige tijd later aan kanker stierf. Ook kwam er een eind aan het leven van twee dakloze mannen zonder verblijfsdocumenten, afkomstig uit Arabische landen, weet de hulpverlener. „Het zijn er dit jaar behoorlijk veel. Daarbij speelt mee dat we een zware winter hadden. Maar het was vaak net niet koud genoeg voor het openen van de winteropvang.”
Het relatief grote aantal sterfgevallen heeft onder meer te maken met de toename van het aantal buitenslapers in de stad, zegt Van Leerdam. Onder hen zijn naar schatting zo’n 200 EU-migranten. De predikant-directeur geeft aan dat veel daklozen met medische problemen kampen. „Dakloosheid geeft extreme stress en leidt tot grote gezondheidsrisico’s, variërend van bronchitis tot longproblemen.”
Popescu wijst erop dat „problemen zoals lever- en hartfalen, als gevolg van alcoholgebruik, veel voorkomende doodsoorzaken zijn op straat. Als mensen in een koude periode, terwijl de winteropvang dicht is, op straat blijven, gaan ze nog meer drinken. Sommigen gebruiken ook drugs.”
Afgelopen weekend bracht Popescu een dakloze Pool terug naar zijn land, waar hij opvang kreeg in een centrum van de christelijke organisatie Teen Challenge. „Alcoholgebruik zit diep ingebakken in de Poolse cultuur, dat verander je niet zomaar. Je ziet het overal. Veel mannen drinken vanaf jonge leeftijd.”
Opvanglocatie
Wat moet er gebeuren om te voorkomen dat nog meer daklozen in Rotterdam op straat hun laatste adem uitblazen? „Een onvoorwaardelijke nachtopvang voor iedereen, zonder drempels en administratieve eisen”, zegt Van Leerdam. „Daar kunnen mensen eerst tot rust komen. Daarna kun je met hen gaan praten: Hoe ben je op straat terechtgekomen en wat kunnen we voor je doen?”
Deze zomer opent de gemeente Rotterdam een opvanglocatie met zestig bedden, waar dakloze EU-burgers maximaal acht weken kunnen verblijven. Van Leerdam noemt het een stap in de goede richting, maar tekent er meteen bij aan dat acht weken niet genoeg zijn om mensen die langdurig op straat hebben geleefd structureel verder te helpen.
Popescu is positiever gestemd over het plan. „Acht weken opvang biedt zeker mogelijkheden om mensen naar huisvesting, werk of verslavingsrehabilitatie te begeleiden.”
