Net als in 2022 overleden er in Nederland in 2023 meer mensen dan dat er kinderen werden geboren. Door migratie groeide de bevolking desondanks met zo’n 140.000, tot 17,9 miljoen inwoners. Qua natuurlijke aanwas spant Urk de kroon.
Dat blijkt uit cijfers over 2023 die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag publiceerde. De data over december zijn nog niet definitief, maar grote veranderingen verwachten onderzoekers niet meer.
De bevolkingsgroei komt een stuk lager uit dan in 2022, toen die op 221.000 lag. Dat komt voornamelijk doordat er in dat jaar bijna 100.000 Oekraïense vluchtelingen naar Nederland kwamen. In 2023 waren dat er nog maar zo’n 25.000. Het totale migratiesaldo (immigratie minus emigratie) kwam tot 1 december 2023 uit op ongeveer 138.000. In 2022 ging het in dezelfde periode om 217.000.
Vooral in Flevoland groeide de bevolking, net als in de meeste universiteitssteden. In 86 van de 342 gemeenten kromp het inwonertal, vooral aan de rand van het land. Onder meer in de provincie Groningen en in Zuid-Limburg waren er relatief veel gemeenten waar het aantal inwoners daalde. Ook in Zeeland was de bevolkingsgroei lager dan het landelijk gemiddelde.
Biblebelt
De dalende vruchtbaarheid (in demografische termen het gemiddeld aantal kinderen per vrouw) is een trend die al vanaf 2010 zichtbaar is, licht hoofdsocioloog van het CBS, dr. Tanja Traag, toe. In 2022 lag dit cijfer al historisch laag, op 1,49. Naar verwachting is dit in 2023 verder gedaald, naar 1,43.
In veel gemeenten op de Biblebelt ligt het vruchtbaarheidscijfer hoger dan gemiddeld. Zo was het gemiddeld aantal kinderen per vrouw in Urk in 2022 2,63, in Staphorst 2,55 en in Neder-Betuwe 2,30. Urk is ook de enige gemeente waar volgens de CBS-cijfers over 2023 de natuurlijke aanwas meer is dan 15 per 1000 inwoners.
De daling in vruchtbaarheid is vooral sterk bij vrouwen met een relatief lage opleiding, concludeerde het CBS eind vorig jaar na eigen onderzoek. „We zien een ontwikkeling dat het een groep vrouwen niet lukt om een stabiele baan te krijgen en een woning te kopen of te huren. Zij worden vaker geen moeder.”
Ook in de komende jaren zal de bevolkingsgroei in Nederland voornamelijk voortkomen uit immigratie, schreef het CBS in december vorig jaar in een prognose tot 2070. Daarbij is het wel belangrijk een slag om de arm te houden, benadrukt Traag. „Hoe langer je vooruit kijkt, hoe groter de foutmarges. Bepaalde gebeurtenissen, zoals de coronapandemie of oorlogen, laten zich niet voorspellen.”
Mocht de huidige trend zich voortzetten, dan heeft dat consequenties voor de samenstelling van de bevolking, vertelt de socioloog. „We verwachten dat in 2037 een op de drie mensen niet in Nederland is geboren.”
