In Rusland zijn er grofweg twee soorten soldatenvrouwen. De een is de echtgenote van een gedetineerde die een contract bij het leger tekende. Zijn gevangenisstraf wordt kwijtgescholden als hij na zes maanden aan het front nog in leven is. Zijn vrouw krijgt intussen een prachtig salaris. Sneuvelt manlief, dan is hij ineens een staatsheld en krijgt de oorlogsweduwe een staatspensioen.
Deze vrouwen klagen niet. Maar er zijn ook partners en moeders van Russische (jonge)mannen die ruim een jaar geleden bij de zogenaamde gedeeltelijke mobilisatie zich moesten melden. Zij gaan al maanden in Rusland de straat op. Waarom? Hun partners of zonen zijn niet teruggekeerd, ze hebben zelfs geen verlof gekregen. Het is te bizar voor woorden dat criminele Russen die een verbintenis met het leger aangaan om uit de cel te komen, na een halfjaar weer naar huis mogen. En dan hoeven ze niet terug te keren. Gemobiliseerde militairen zonder crimineel verleden moeten aan het front blijven.
De vrouwen en moeders van deze soldaten hebben zich aaneengesloten in actiegroepen. Ze eisen dat de diensttijd wordt beperkt tot een jaar.
De Russische president Vladimir Poetin wil hier niets van weten. De gedeeltelijke mobilisatie die hij afkondigde, is er een zonder einde. Die houdt niet op na een jaar. Uit analyses van Russische overlijdensberichten blijkt bovendien dat onder de gemobiliseerde burgers de meeste slachtoffers vallen. Laat hij de mannen die nog levend zijn naar huis terugkeren, dan moet er een nieuwe mobilisatie komen en dat zou tot onrust onder het Russische volk leiden.
De actiegroepen van de ongeruste vrouwen en moeders zijn niet alleen actief op internet, ook op straat laten ze van zich horen. Op 7 november, de dag van de nationale eenheid in Rusland, hielden ze een demonstratie op het Rode Plein in Moskou. De vrouwen liepen met spandoeken rond met daarop de tekst: ”Gerechtigheid voor de gemobiliseerden: demobilisatie”. Agenten dreven de manifestatie uiteen, maar arresteerden niemand.
Poetin zit met de protesten van de vrouwen in zijn maag. Ging het hooguit om tien echtgenotes, dan zou hij ze oppakken. Maar dat is niet het geval, het zijn er duizenden. En het zijn partners en moeders van mannen die de staat voortdurend als helden prijst. Het Kremlin kan de vrouwen en moeders van deze helden niet aanpakken.
Poetin denkt nu dat hij met zwijggeld de protesten kan afkopen. Zijn adviseurs zijn van mening dat „de vrouwen thuis in de eerste plaats niet op hun partners zitten te wachten, maar op hun soldij”. Dus wordt de vrouwen geld beloofd als ze niet meer protesteren. Intussen krijgen de mannen instructies wat ze moeten zeggen als ze contact met het thuisfront hebben: „Geef door dat jullie de juiste beslissing hebben genomen door het vaderland te verdedigen. Daarin moeten ze thuis blijven geloven.”
Of het allemaal helpt, moet nog blijken. Poetin heeft 2024 uitgeroepen tot het Jaar van het gezin. En dat terwijl echtgenotes alleen blijven, kinderen zonder vader opgroeien of wees worden.
