Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Heftige of gruwelijke beelden hebben zo mogelijk nog grotere impact. Reden genoeg om dergelijk beeldmateriaal zo veel als mogelijk te vermijden.
De verleiding is voor velen groot: klikken op video’s waarvan bekend is dat ze schokkende beelden bevatten. Waar nieuwssites vaak een waarschuwing vooraf geven, zijn heftige foto’s en video’s via sociale media ongefilterd te zien.
Juist afgelopen dagen duiken tal van deze beelden op: schietende Hamasterroristen die dood en verderf zaaien in een kibboets, lichamen van Israëliërs die als trofeeën door de Gazastrook worden vervoerd, een om zich heen schietende aanslagpleger in Brussel. Het kost geen moeite om de beelden onder ogen te krijgen; het is vaak lastiger om ze bewust op afstand te houden.
Velen hebben blijkbaar een grote drang dergelijke beelden te bekijken. Uit nieuwsgierigheid? Uit betrokkenheid? Of is het een hormoon dat bij het zien van heftige beelden in de hersenen wordt aangemaakt, zoals mediapedagoog Jacqueline Kleijer deze woensdag in het Reformatorisch Dagblad uitlegt. „Je wilt blijven kijken, want telkens als je dat doet komt dopamine vrij.”
Wat de reden ook is, feit is dat dergelijke beelden flinke impact hebben, zeker bij jonge kijkers. En juist zij krijgen nogal wat foto’s en video’s via sociale media ongefilterd binnen. Voor hen –maar ook voor volwassenen– is het beter deze beelden niet te zien en zo het brein en de geest niet te bevuilen met beelden die een onuitwisbare indruk kunnen achterlaten en lang op het netvlies kunnen blijven staan.
Uit onderzoek blijkt namelijk dat het bekijken van deze foto’s en video’s negatieve effecten heeft: het kan leiden tot angst, piekeren en afstomping. Daar komt bij dat dergelijk beeldmateriaal niet zelden wordt ingezet als propagandamateriaal. Het feit dat socialemediagebruikers vaak díe beelden te zien krijgen die in hun eigen bubbel passen, kan oorzaak zijn tot stevige polarisatie, woede en haat.
Is het dan maar beter heftige nieuwsgebeurtenissen sowieso links te laten liggen? Betrokken zijn op het nieuws en kennisnemen van de feiten is wel degelijk goed. Juist helder zicht op de feiten is een goed tegengif tegen polarisatie. Nieuwsmijding is weliswaar begrijpelijk, maar het is de vraag of dat een betrokken burger en een meelevend christen past. Het leed van de ander onder ogen zien, zet immers juist aan tot barmhartigheid, naastenliefde, voorbede en meeleven.
Dat wil niet zeggen dat iedereen de expliciete beelden moet opzoeken en bekijken. Het is verstandig alert te zijn, bronnen goed te checken en met anderen te spreken over heftige nieuwsgebeurtenissen. En vaak is het beter te lezen over een heftige gebeurtenis dan deze beelden zelf op het netvlies te krijgen, waar ze vaak niet meer af te krijgen zijn. Een zuivere geest die niet afgestompt raakte en geen dikke eeltlaag kreeg, is ontvankelijker voor een nuance, genegenheid en mededogen.