Niet Moskou, maar het Westen –dat geen oog heeft voor Ruslands veiligheidsbelangen– heeft schuld aan de oorlog in Oekraïne, betoogde Fico tijdens de campagne. Als het aan hem ligt, gaat er „geen enkele kogel” meer uit Slowakije naar Kyiv. Oekraïens NAVO-lidmaatschap zal hij blokkeren. En bij westerse sancties tegen Rusland zal hij tegenwerken, zegt de politicus.

„De Slowaken hebben grotere zorgen dan de oorlog in Oekraïne”, reageerde Fico zondag op zijn verkiezingszege. Als zijn partij een kabinet mag vormen, zal hij dan ook „zijn best doen om zo snel mogelijk vredesgesprekken op te starten”. Analisten wijzen erop dat de soep niet zo heet gegeten wordt als ze wordt opgediend. In zijn twee eerdere periodes als premier (2006-2010 en 2012-2018) bleek de ongezouten Fico uiteindelijk een pragmatische speler. Noch bij de Europese Unie, noch bij de NAVO, bleek de links-populistische leider uiteindelijk een dwarsligger.

Zondag maakte de leider van Smer-SD zijn publiek nog eens goed duidelijk dat zijn standpunt over de oorlog in Oekraïne „onveranderd is”. Fico: „We zijn best bereid te helpen bij de wederopbouw. Maar mijn mening over het bewapenen van Oekraïne is bekend.” Ontbrekende wapensteun vanuit Bratislava zal voor Kyiv nog niet het verschil maken, want Slowakije staat qua hulp op de 19e plaats. Maar het slaat wel een gat in de eensgezinde Europese steun aan Kyiv.

Tot dusver bood alleen de Hongaarse premier Viktor Orbán binnen de Europese Unie en de NAVO geen hulp aan Oekraïne. Zondag feliciteerde hij Fico met zijn „onbetwistbare overwinning”. „Raad eens wie terug is!”, aldus Orbán op X (voormalig Twitter): „Het is altijd goed om samen te werken met een patriot. Ik kijk ernaar uit!”

De belangrijkste taak voor het Westen is nu om „Slowakije niet te verliezen”, betoogt Milan Nič, een Slowaakse analist bij de Duitse Raad voor Buitenlandse Betrekkingen (DGAP) op X. Het is van cruciaal belang om „met Fico samen te werken en scheuren in de steun aan Oekraïne te beheersen; Hongarije staat nu niet langer alleen”.

Michal Ovádek , specialist Europese politiek aan het University College London wijst er in The Guardian op dat het tweemanschap Fico en Orbán „een aanval op de rechtsstaat” betekenen.

Kiesdrempel

Fico’s partij kreeg ruim 23 procent van de stemmen en kan naar verwachting op 42 van de 150 zetels in het parlement rekenen. De liberale partij Progresivne Slovensko (PS) strandde op 18 procent. Zeven partijen haalden in totaal de Slowaakse kiesdrempel van 5 procent.

Om een meerderheidscoalitie te vormen, wil Fico in zee met het sociaaldemocratische Hlas – dat 15 procent van de stemmen kreeg en zich eerder afsplitste van de Smer-SD. Hlas-leider Peter Pellegrini zei zondag dat „niets de oprichting van zo’n coalitie in de weg staat”. Ook heeft Fico steun nodig van de nationalistische pro-Russische SNS-partij, die zo’n 6 procent van de stemmen kreeg. SNS en Smer-SD zaten in twintig jaar tijd twee keer eerder met elkaar in een coalitie.

President Zuzana Čaputová beloofde zondag Fico het mandaat te geven om een coalitie te vormen. De leider van Smer-SD denkt daarvoor twee weken nodig te hebben.

Maar Fico’s rivaal, Michal Simecka, de leider van PS, wil er alles aan doen om zo’n coalitie te voorkomen. Volgens hem is het mogelijk dat zijn PS een regering vormt met kleine, progressieve partijen. Anders dan Fico staat Simecka voor meer Europese samenwerking, een focus op vergroening en legalisering van het homohuwelijk.