Het is fris, helder en zonnig in Enschede. Boven de Korte Hengelosestraat wapperen kleurrijke vlaggetjes. Het is er nog rustig, de winkels zijn nog niet open. Enkele fietsers spoeden zich naar elders. De binnenstad is op dit tijdstip het domein van de reinigingsdiensten, die voldoende werk hebben deze ochtend.

Het centrum van Enschede heeft veel feestgelegenheden en de festiviteiten van afgelopen nacht hebben hun sporen nagelaten. Een man zit voor een studentensociëteit en kijkt wat afwezig naar de stoep, waar tientallen lege plastic bekers liggen. Hij is er niet happig op zijn mening te geven over Nieuw Sociaal Contract, de kersverse partij van Omtzigt. „Gaan we niet doen!”

Enschede –met ruim 160.000 inwoners de grootste stad van Overijssel– is de woonplaats van Pieter Omtzigt. De vrouw van de politicus, Ayfer Koç, was van 2010 tot 2022 raadslid voor het CDA in deze stad. De laatste acht jaar als fractievoorzitter. Hoe denken de stedelingen over de stap van hun stadsgenoot? Kan hij in november rekenen op hun stem?

Koffieafspraak

Han Jansen –groene polo, grijzende baard, zwarte schoenen met rode veters– vindt de oprichting van NSC een goede zaak. Jansen (68) is geboren en getogen in Enschede en volgt het nieuws op de voet. Voorafgaand aan een koffieafspraak zet hij zijn visie op de stap van Pieter Omtzigt uiteen. De zestiger hoopt op een geleidelijke groei van de partij. „Ik vrees dat veel zwevende kiezers naar NSC gaan. Daar is Omtzigt niet bij gebaat en dat weet hij drommels goed. De partij moet langzaam groeien, anders vrees ik het ergste.”

Een nieuwe bestuurscultuur is hard nodig, vervolgt Jansen. Daarmee sluit hij zich aan bij een van de speerpunten van NSC. „De oude kliek moet weg. Het klopt voor geen meter.” Jansen doelt daarbij op de omgang met de gewone burger. Hij hekelt de bureaucratie, bijvoorbeeld bij het aanvragen van ondersteuning. Jansen –die zichzelf vanwege een handicap moet voortbewegen met krukken– leeft van een uitkering en een klein pensioen. „Aan het einde van de maand is het zweten”, verzucht hij.

Jansen is niet blij met de komst van weer een nieuwe partij. „De versplintering is al zo erg. Ik gruw van sommige partijen, zoals Baudet en z’n kliek.” De zestiger heeft een PvdA-achtergrond, maar is sinds kort overgestapt naar Volt. „Een sympathieke partij, waar geen domme mensen zitten.”

Omtzigt krijgt de stem van Jansen in november niet. Toch heeft hij wel veel sympathie voor hem, met name voor zijn doorzettingsvermogen. „En hij is niet bang voor Rutte, maar die raken we toch kwijt.” Een langer gesprek met Jansen wordt vrijwel onmogelijk gemaakt door de schoonmaaktroepen met hun ronkende bladblazers.

Rechtvaardige politiek

In de Raadhuisstraat staan twee dames op het punt de La Place in te lopen. Ilse Steinhof (26) uit Enschede wijst naar haar schoonzus Ramona (21) uit het dorpje Glanerbrug. „Zij heeft wel een mening over de nieuwe partij van Omtzigt.” De schoonzussen blijken het roerend met elkaar eens te zijn. De politicus heeft volgens hen met het aan de kaak stellen van de toeslagenaffaire laten zien dat hij staat voor rechtvaardige politiek. „Met hem gaat het een andere richting op.”

De dames dubben nog over hun stem. Het wordt BBB –de partij waar ze tijdens de vorige verkiezingen op stemden– of NSC van Omtzigt. Volgens Ramona en Ilse is het terecht dat de politicus zich wil inzetten voor bestaanszekerheid. Ilse: „Alles is schreeuwend duur. Iets verderop, in Duitsland, heb je voor 120 euro een volle kar boodschappen. Hier zijn dat twee boodschappentassen. De kinderopvang is ook niet te betalen.”

Omtzigt staat volgens de schoonzussen voor het volk. „De gewone mens en niet alleen de hogere stand.” Ze nemen het hem niet kwalijk dat hij zich nog niet profileert met harde standpunten over stikstof. „Pieter kijkt de kat nog even uit de boom. Zijn mening over stikstof komt nog wel.”

Mankementen

Op een bankje voor een pand van de gemeente Enschede zit Harmdirk Kroonenberg (66). Hij zit naar eigen zeggen ruim in zijn tijd. „Ik zit hier zo de hele dag.” Volgens de inwoner van Enschede is Omtzigt een bekend figuur in de stad. Hij is zelf uitgesproken positief over zijn plaatsgenoot. „Pieter is gewoon goed bezig. Hij stelt mankementen aan de kaak.” Kroonenberg stemde eerder op de PVV vanwege de „immigratietoestanden”. NSC zou in november weleens de stem van Harmdirk kunnen krijgen. „Omtzigt zou mijn man kunnen zijn. De politiek in Den Haag wordt gemaakt door lobbyisten. Dat moet worden opgeschud.”

Terwijl een paar duiven fiks lawaai maken in een boom naast het bankje, vervolgt de zestiger zijn betoog. Hij is blij dat Omtzigt werk wil maken van bestaanszekerheid. „Ik heb begrepen dat 400.000 mensen onder de armoedegrens leven en bijvoorbeeld afhankelijk zijn van de voedselbank.”

Kroonenberg begrijpt wel dat Omtzigt wil gaan voor geleidelijke groei. „Hij is bang dat zijn partij verkeerde mensen aantrekt. Van mij hoeven het ook niet direct 45 zetels te zijn. Hij kan met 10 zetels ook verschil maken.”

Grote populariteit

Ter hoogte van Kuypers Hair & Wellness aan de Markstraat geeft Anneke Ticheler (82) haar mening over Pieter Omtzigt en zijn nieuwe partij. De kwieke tachtiger –bloemenjurk, kort kapsel– zet haar fiets even naast een stapel omgevallen rijwielen. „Ik moet toch even wachten tot de boekwinkel open gaat.” Ticheler vind het „heel dapper” dat Omtzigt in deze tijd met een nieuwe partij begint. „Je moet het maar aandurven met alles wat er over politici heen komt tegenwoordig.”

Ze vindt het niet vreemd dat haar stadsgenoot een grote populariteit geniet. Woorden die bij haar opkomen als ze aan Omtzigt denkt, zijn: degelijk, betrouwbaar en nuchter. „Hij bedenkt praktische oplossingen voor problemen en kan die begrijpelijk uitleggen.” De Enschedese vindt het wel jammer dat het politieke landschap verder versnippert. Ze betreurt het dat grote partijen hun kiezers zo slecht weten vast te houden.

Ticheler is van huis uit rooms-katholiek en stemt normaal gesproken op het CDA. „Dat was altijd vanzelfsprekend. Christenen stemden hier CDA.” Nu twijfelt ze over haar stem. De ideeën van Omtzigt spreken haar aan. „Het is tijd voor een nieuwe bestuurscultuur, waarin dingen afgehandeld worden.” Zo’n keerpunt is volgens Ticheler niet zo makkelijk te realiseren. „Je kunt het niet voor iedereen goed doen. Boeren en natuurbeschermers: iedereen zal moeten inleveren.”

De Enschedese vindt ook bestaanszekerheid een terecht punt van aandacht. „Bijvoorbeeld voor mensen die arbeidsongeschikt zijn geraakt. Niet voor degenen die de kantjes eraf lopen.” Omtzigt is volgens Ticheler bovendien een realist, die niet zomaar iets roept. „Hij wil veranderingen doorvoeren en noemt daarbij een realistisch tijdspad.”

Massieve partij

Rondom het Hendrik Jan van Heekplein zijn de grote winkelketens niet op twee handen te tellen. Koopjesjagers kunnen onder meer terecht bij Primark, The Sting, MediaMarkt, C&A, H&M en WE Fashion. André (72) –die niet met zijn achternaam in de krant wil– neemt graag de tijd om op een bankje zijn visie te delen. De Enschedeër noemt de oprichting van NSC een goede ontwikkeling. Tegelijkertijd maakt ook André zich zorgen over de toegenomen versnippering. „Grote partijen hebben rekening te houden met steeds meer kleine clubjes en komen daardoor weinig toe aan de inhoud.” Hij hoopt dat er met NSC een „grote en massieve” partij ontstaat.

De zeventiger stemde eerder op VVD of CDA, maar die hebben voor hem afgedaan. „Rutte heeft te lang gezeten en het CDA is de C helemaal kwijt. Bovendien heeft die partij Omtzigt geschaad.”

André vindt bestaanszekerheid een uitstekend speerpunt van NSC, maar plaatst daar wel een kanttekening bij. „In Nederland leggen we de lat voor een bestaansminimum steeds hoger. Daar vallen dus ook steeds meer mensen onder. Niet alle wensen kunnen vervuld worden.”

Voordat André een knoop doorhakt over zijn stem, wil hij eerst weten hoe de kandidatenlijst van NSC uitpakt. „Als daar onvoldoende mensen op staan, loop ik kans dat mijn stem overtollig is en bijvoorbeeld naar Forum gaat.” Dat zou voor hem een reden zijn om niet op Omtzigt te stemmen.

André hoopt dat zijn stadsgenoot blijft doen waar hij goed in is. „Hij is een perfect Kamerlid. Sterk in inhoudelijke discussies en een volhouder. Met zijn nieuwe partij kan hij dat uitbouwen. Hopelijk weet hij nog veel meer bijtertjes om zich heen te verzamelen.”