Het klinkt logisch en verleidelijk: een airco aanschaffen als er zonnepanelen op het dak liggen. Juist op de dagen dat de zon schijnt en de verkoeling van een airco welkom is, leveren de panelen immers veel stroom. Duurzaam aircogebruik dus?

Helaas. Op korte termijn bieden airco’s een oplossing voor hitte, op lange termijn dragen ze juist bij aan het probleem van de opwarming van de aarde. „We moeten energie besparen, willen we klimaatverandering een halt toeroepen”, zegt Joanneke de Jongh van Milieu Centraal, een organisatie die consumenten helpt bij duurzame keuzes. „En een airco is een extra apparaat dat energie verbruikt.”

Dat geldt ook voor de combinatie met zonnepanelen, legt ze uit. „Je gebruikt weliswaar je eigen groene stroom. Maar de energie die jouw zonnepanelen opwekken, is heel waardevol. Alles wat je zelf niet gebruikt, lever je terug aan het net, zodat je buurman of -vrouw er gebruik van kan maken.”

Kan het net al die extra stroom wel aan? Voorlopig wel, zegt De Jongh. „De momenten waarop er zo veel zonne-energie wordt geleverd dat het net overbelast raakt, zijn echt nog uitzonderingen.”

Slang

Bijna 30 procent van de Nederlanders heeft thuis een airco, weet Milieu Centraal uit onderzoek dat ze dit voorjaar heeft laten doen. In ongeveer de helft van die gevallen gaat het om een mobiele airco, zo een met een slang naar buiten, vaak via een raam.

Mensen met een airco gebruiken die gemiddeld zo’n 110 uur per jaar. Bij een mobiele airco komt dat neer op een verbruik van zo’n 110 kilowattuur. „Vergelijkbaar met een zuinige koelkast”, zegt De Jong. Een vaste airco, in vaktaal een split-unit, is wat zuiniger, die gebruikt zo’n 80 kilowattuur. Tenzij die meerdere kamers koelt, dan komt het verbruik juist hoger uit, op zo’n 180 kilowattuur per jaar.

En die energie is hard nodig voor andere apparaten, zoals koelkasten en wasmachines, zegt De Jongh. We zijn nog lang niet zo ver dat het aanbod aan groene stroom voldoet aan de vraag naar energie. „Het is daarom het beste om de zonne-energie die je niet gebruikt, terug te leveren aan het net.”

Wie denkt zijn airco energieneutraal te laten draaien dankzij zonnepanelen, denkt dus te individualistisch. Het gaat immers om het totaalaantal apparaten dat we met z’n allen gebruiken en de energie die we gezamenlijk opwekken. De Jongh wijst er bovendien op dat wanneer je een airco ‘s nachts gebruikt, bijvoorbeeld om de slaapkamer op temperatuur te houden, je nog altijd stroom van het net gebruikt.

Airco of niet, het is altijd belangrijk te voorkomen dat je woning opwarmt, door te isoleren en de zon buiten te houden. Dat kan met zonneschermen, rolluiken, parasols of schaduwdoek. „Als het maar aan de buitenkant van het huis is, zodat de zon niet binnenkomt.” Ook groen om en tegen het huis, zoals planten en bomen, helpt te voorkomen dat het huis opwarmt.

Het risico is dat mensen met een airco daar minder hun best voor doen, zegt De Jongh, omdat dat apparaat het wel kan oplossen. „Dat is niet uit onze peiling gebleken, maar ik kan me goed voorstellen dat dat gebeurt. De verleiding is groot de airco vaker te gebruiken als je hem eenmaal hebt, en vervolgens te vergeten de zonwering omlaag te doen.”

Veel airco’s zijn ook te gebruiken als verwarming. Dat klinkt als een handige manier om gasloos te verwarmen. Maar vergis je niet, waarschuwt De Jongh, het is geen ideale oplossing. „Een airco verwarmt door warme lucht de ruimte in te blazen. Dat is minder comfortabel dan een radiator of vloerverwarming. Bovendien verwarmt hij dan niet je hele huis, maar alleen de kamer waarin hij hangt. En je hebt dan nog geen oplossing voor je warme water.”

Warmtepomp

De duurzaamste en meest efficiënte methode om te verwarmen en te koelen, is de bodemwarmtepomp. Die verwarmt ‘s winters door de warmte uit de bodem van de aarde te gebruiken. En ook die kun je in de zomer ‘omdraaien’, waardoor hij verkoelt. „Bovendien kan zo’n systeem de warmte die in de zomer uit het huis wordt gehaald, opslaan in de bodem”, legt De Jongh uit. „Die kan in de winter dan weer worden gebruikt voor het verwarmen.”

In nieuwbouwwoningen wordt vaak zo’n bodemwarmtepomp gebruikt. Ze zijn ook te installeren in bestaande woningen, maar daar moet wel voldoende ruimte zijn. Buiten, voor de machines die het gat boren, en binnen, voor de zogeheten unit met het voorraadvat en de pomp.

Isolatie en zonwering blijven een goede investering voor een koel en energiezuinig huis. De Jongh: „Als je die twee combineert, heb je 80 procent minder kans op oververhitting van je woning.”