Prof. Selderhuis: Vrouw kan in CGK naar classis worden afgevaardigd
Je kunt het erg vinden of niet, maar in het huidige kerkrecht kúnnen vrouwelijke ambtsdragers in de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) worden afgevaardigd naar classes, zegt prof. dr. H.J. Selderhuis. „Nee, ik promoot niets. Ik wijs slechts op de kerkrechtelijke gevolgen van onkerkrechtelijk handelen.”
Op het artikel dat hij deze week publiceerde in Ambtelijk Contact, het ambtsdragersblad van de CGK, kreeg hij inmiddels heel wat reacties. Ook emotionele. Sommige lezers vreesden dat hij in zijn beschouwing over „afvaardiging naar meerdere vergaderingen” het sturen van vrouwelijke ouderlingen of diakenen naar classisvergaderingen promootte. Of dat hij gemeenten met dergelijke ambtsdragers op een idee bracht.
Wat wilt u wel met uw artikel?
„Het gaat mij er niet om een knuppel in het hoenderhok te gooien, maar ik wil dat we met elkaar de realiteit onder ogen zien. Ons kerkrecht hecht zeer veel waarde aan de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeente. Als in gemeente A op ordelijke wijze, volgens de regels van die gemeente, een vrouw tot ouderling of diaken is gekozen, dan kan een classis zo’n vrouw op dit moment dus niet weren als afgevaardigde. Dat moeten we ons realiseren.
Als we desondanks niet willen dat dit gebeurt, moeten we ons bezinnen op de wijze waarop we de afvaardiging naar meerdere vergaderingen hebben geregeld. En open staan voor veranderingen daarin.”
De kerkorde kent helemaal geen vrouwelijke ambtsdragers. Dan is het toch wonderlijk dat de áfvaardiging van vrouwelijke ouderlingen of diakenen naar classes wettig zou zijn?
„Dat eerste is juist. De kerkorde kent geen vrouwelijke ouderlingen of diakenen. Gemeenten die vrouwen in het ambt bevestigen, handelen tegen het kerkrecht, tegen de kerkorde en tegen landelijk genomen besluiten. Dat maakt de situatie waarin we ons bevinden nu juist zo beroerd.
Maar het alternatief is volgens mij niet om nu maar te doen alsof deze vrouwelijke ambtsdragers niet bestaan. We zullen de kerkrechtelijke consequenties van onkerkrechtelijk handelen onder ogen moeten zien. Als in een gemeente een met een man samenlevende man op wettige wijze tot ouderling is gekozen, kan ook zo iemand op een classisvergadering niet als afgevaardigde worden geweerd, tenzij daar in de reglementen van de classis iets over zou worden vastgelegd.
Nu ja, al dit soort actuele kwesties nopen ons tot bezinning op ons gereformeerd kerkrecht en onze omgang daarmee. Als reformatorische kerken moeten we bereid zijn op dit punt nieuwe wegen in te slaan.”
Waar denkt u aan?
„We moeten opnieuw nadenken over de balans tussen de zeggenschap van een plaatselijke kerkenraad en een landelijke vergadering. In de kerkgeschiedenis zie je dat daar vaak veel over te doen was. De Vrijmaking in 1944 had alles met die balans te maken en de kerkscheuring van 1967 ook.
Verder moeten we ons afvragen of, in de huidige situatie van de CGK, een generale synode niet voor een keer veel breder kan worden, bijvoorbeeld met een afvaardiging van twee ambtsdragers van elke gemeente. Niet blijvend maar voor een keer een soort conventie als voorbereiding op een volgende generale synode. Het zou ook druk weg kunnen nemen van de komende generale synode, die voor een aantal issues volgens mij te vroeg is na de lange weg die we net achter de rug hebben.”
Wat heeft een conventie voor op een normale synode?
„De spanningen in de CGK zijn op dit moment zo groot dat we mijns inziens het gesprek zo breed mogelijk moeten voeren. Ik ken veel gemeenten die weliswaar niet per se en principieel tegen vrouwen in het ambt zijn, maar die toch zeggen: Wij gaan dit bij ons niet invoeren, er is geen behoefte aan en we willen ons houden aan landelijke besluiten. Die geluiden moeten op zo’n conventie ook gehoord worden.
Helemaal nieuw is dit idee trouwens niet, want in 1892, toen drie gemeenten van de CGK niet mee wilden naar de Gereformeerde Kerken in Nederland, is in Utrecht ook een soort conventie gehouden over de vraag: hoe nu verder?”
Gaat zo’n conventie de tegenstelling tussen haast onoverbrugbare opvattingen oplossen?
„Dat weet ik niet, maar ik vind dat we in elk geval het uiterste moeten doen om elkaar te vinden en vast te houden. Of om te constateren dat het als Paulus en Barnabas beter is uiteen te gaan. Wat we moeten voorkomen, is dat we proberen onze mannetjes af te vaardigen naar meerdere vergaderingen, om zo een door ons gewenst besluit naar de ene of naar de andere kant te forceren.
Tja, en misschien moet het toch een keer uitlopen op het idee dat ik al eens eerder heb genoemd: kerkelijke herverkaveling. Ik zou daar voor zijn. Als jij als kerkenraad van mening bent dat vrouw en ambt op grond van de Schrift onverenigbaar zijn, en een andere kerkenraad dat de Bijbel hier wel ruimte voor biedt –en die kerkenraad toch voluit gereformeerd wil blijven–, zou je dan niet beter uit elkaar kunnen gaan en ieder op zijn eigen wijze gereformeerde kerk proberen te zijn? In plaats van zo veel energie te stoppen in een discussie die veel kost en weinig oplevert?”
