Wekenlang was het fietsseizoen gesmoord in kou en regen. Maar de omslag is gekomen. Door al het vocht en het zachte weer explodeert de natuur. Ook in Friesland. En dus is het eindelijk tijd voor de Elfstatentocht: een vijftal fietsroutes langs Friese staten en stinzen. Symbolen van Friese historie, van noordelijke rijkdom en welvaart.

Het precieze verschil tussen stinzen en staten blijft wat vaag. Stinzen
–voorlopers van burchten en kastelen– waren versterkte torens op strategische plaatsen in Friesland. Later werden zij uitgebreid met woonhuizen en parkachtige tuinen en werden het staten genoemd. Ook in de steden tref je ze wel aan.

Nieuws in beeld

beeld Aad van Toor

beeld Aad van Toor

beeld Aad van Toor

beeld Aad van Toor

beeld Aad van Toor

beeld Aad van Toor

beeld Aad van Toor

beeld Aad van Toor

De Grote Kerkstraat uit, het Jacobijnerkerkhof op. Links het Joods monument, daarnaast de Joodse school, met een tekst aan de muur: ”Het kind is er niet meer”, verwijzend naar Genesis 37:30, waar Ruben tevergeefs naar Jozef zoekt en zich vertwijfeld afvraagt: „En ik, waar zal ik heen gaan?” En daarmee ook doelend op de Holocaust.

Langs de Grote of Jacobijnerkerk, de oudste en bouwkundig belangrijkste kerk van Leeuwarden. De fietsknooppuntroute leidt ons de stad uit. Via smalle fietspaden door het weilandengebied, over landweggetjes en langs buurtschappen met onmogelijk uit te spreken namen. Over hoge bruggetjes, die uitdagen om toch vooral fietsend naar boven te trappen.

Langs sloten en weteringen fietsen we naar Jelsum, naar de Dekemastate. Ook deze state groeide uit een eenvoudig vierkant, verdedigbaar stenen huis, een stins. Met de wisseling van bewoners veranderde de state ook diverse malen van naam. Nu is de state een museum en ingericht alsof de bewoners even weg zijn. De voorjaarszon schijnt en in de tuinen buiten de slotgracht schieten de stinzenplanten op; verwilderde bol-, knol- en wortelgewassen die vanaf de 16e eeuw werden aangeplant op buitenplaatsen, rondom kastelen en landhuizen.

Stiens licht ons opnieuw uit het zadel. De historische tuin bij de dokterswoning staat vol stinzenflora, maar we zijn nog iets te vroeg in het voorjaar om alles in bloei te zien.

Slapen doen we vannacht in Lutjelollem. Van de kop-hals-rompboerderij is de romp verbouwd en biedt het zogenoemde Kippenhok onderdak. Hier kan men terecht met Duits, Engels en Fries. Maar Nederlands? Dat meldt de folder niet.

De ontvangst is hartelijk, in onversneden Haags. De Friezen hoeven niet meer te klagen dat Den Haag geen belangstelling voor deze provincie heeft.