Onder de vergulde kroningsstoel ligt een oude, rechthoekige plaat zandsteen van ongeveer 152 kg. Deze ”Coronation stone” of ”Stone of Scone” is een symbool van middeleeuws Schotland en werd traditioneel gebruikt bij de inhuldigingsceremonies van Schotse koningen, totdat deze werd buitgemaakt door de Engelse koning Edward I. Hoewel de steen nu bij de Schotse kroonjuwelen in Edinburgh Castle ligt, werd hij vanaf de verovering in 1296 tot aan de teruggave in 1996 bewaard in Londen, onder de troon in Westminster.

De Stone of Scone was een belangrijk onderdeel van de ceremonie waarbij de middeleeuwse koningen van Schotland werden geïnaugureerd in Scone Palace, nabij Perth. In die tijd ontvingen Schotse koningen geen kroon (vandaar de term inauguratie in plaats van kroning). Er waren andere voorwerpen nodig om de legitimiteit die de middeleeuwse politiek vereiste te waarborgen. De steen was de plaats waar de koning tijdens deze ceremonie zat en symboliseerde een solide basis voor de veiligheid en stabiliteit van het koninkrijk.

Edward I nam de steen in beslag om het einde van de Schotse soevereiniteit te onderstrepen. Dit was een vergelding voor de Schotse weigering zijn militaire campagnes in Frankrijk te steunen en in plaats daarvan een bondgenootschap met de Fransen aan te gaan. Hoewel de Engelse koningen hun verovering van Schotland nooit helemaal bekrachtigden, bleef de steen zeven eeuwen lang in Londen opgeborgen.

De troon van de Engelse koning boven op de inauguratiesteen was een krachtige visuele metafoor voor hoe middeleeuwse Engelse vorsten hun gezagspositie (of overheersing) over Schotland zagen.

Brassen

Twee incidenten in de 20e eeuw laten zien hoe de steen opnieuw een belangrijk symbool werd. Vier studenten van de Universiteit van Glasgow die voorstander waren van Schots zelfbestuur ontvreemden op eerste kerstdag 1950 de steen uit de Westminster Abbey en brachten hem terug naar Schotland. Enkele maanden later werd hij teruggevonden in de abdij van Arbroath. De zoon van een van die studenten heeft een bijdrage geleverd aan het huidige debat door te stellen dat de steen niet mag worden opgenomen in de kroningsceremonie.

De steen werd in 1996 (700 jaar na de verwijdering door Edward I) definitief teruggegeven aan Schotland. Dit was in de periode waarin de Schotse identiteit een belangrijk onderwerp was geworden in het licht van de campagne voor de oprichting van een Schots parlement.

Middeleeuwse voorwerpen krijgen een nieuw leven in de moderne wereld, maar niet altijd zoals de bedoeling is. Hun verplaatsing en gebruik kunnen snel een bron van onenigheid worden. Sommige voorwerpen zijn meegesmokkeld als onderdeel van een lucratieve handel of uitgeleend tussen landen. De moderne politiek die voortvloeit uit deze voorwerpen is vaak even omstreden als de geschiedenis van de voorwerpen zelf.

Vorig jaar namen de Britse autoriteiten 86 uit Oekraïne gesmokkelde metalen voorwerpen uit de 11e tot 14e eeuw in beslag. Ze worden momenteel tentoongesteld in het British Museum, met plannen om ze uiteindelijk terug te geven aan het Nationaal Museum voor de Geschiedenis van Oekraïne in Kyiv.

Debatten over middeleeuwse kunstvoorwerpen lijken misschien achterhaald of irrelevant, maar dat zou een miskenning van de kracht van objecten zijn. In heel Groot-Brittannië, en in een groot deel van Europa, kunnen de huidige grenzen en naties hun oorsprong op de een of andere manier terugvoeren op de middeleeuwen. Objecten uit die periode zijn daarom onlosmakelijk verbonden met hoe naties zichzelf en hun verleden definiëren. Deze voorwerpen zijn niet alleen belangrijk vanwege wat ze ons vertellen over vroegere samenlevingen en hun waarden, maar ook over wat wij vandaag belangrijk vinden.

De auteurs zijn respectievelijk universitair docent geschiedenis en adjunct-hoofd van de School of History and Archaeology aan de Universiteit van Winchester. Bron: The Conversation