Het gesprek tussen de diverse religieuze groeperingen is belangrijk voor koning Charles III, zegt dr. Philip Williamson, emeritus hoogleraar geschiedenis van de Durham University in Noord-Engeland.
Williamson is onder andere mede-auteur van ”The Church of England and British Politics since 1900” en van een overzicht van alle bijzondere kerkdiensten in Engeland sinds de Reformatie ”National Prayers: Special Worship since the Reformation”.
Hoe weegt u de uitspraak van prins Charles dat hij niet alleen hoofd van de kerk wil zijn, maar verdediger van alle religies?
„Dit onderwerp is erg belangrijk voor hem, zowel in zijn rol als soeverein van het Verenigd Koninkrijk als in die als hoofd van het Gemenebest. Dat is ook duidelijk gebleken uit zijn opstelling sinds zijn uitlatingen in 1994 hierover.
Religievrijheid is een erg belangrijk thema voor de monarchie als instituut. Dat blijkt bijvoorbeeld uit diverse uitlatingen en acties van koningin Elizabeth II sinds het begin van de jaren zeventig. Zij was erg gericht op de multireligieuze en multiraciale samenstelling van het Gemenebest. Denk aan de campagne ”Respect tussen religies” die werd gehouden tijdens haar jubileumjaar 2002 en de interreligieuze receptie in Lambeth Palace, de zetel van de leider van de Kerk van Engeland in Londen, tijdens het regeringsjubileum in 2012.”
Wat kan de opstelling van de koning concreet gaan betekenen?
„Er zitten twee kanten aan. Aan de ene kant zal de koning de christelijke oecumene –de nauwere betrekkingen tussen de kerken in Groot-Brittannië en in het Gemenebest– willen bevorderen. Aan de andere kant wil hij nauwere interreligieuze relaties, tussen christenen, joden, moslims, hindoes en sikhs in het bijzonder, maar ook met andere religies. Het is logische koers voor een instelling die representatief moet zijn voor heel de samenleving.”
Doet zijn opvatting recht aan de positie van de koning als hoofd van de Kerk van Engeland?
„De monarch is opperste gouverneur (supreme governor) van de Kerk van Engeland en is volgens de grondwet verplicht lid te zijn van deze kerk. Traditioneel is de titel ”Verdediger van het geloof” gekoppeld aan de bescherming van de belijdenis van de Kerk van Engeland. Alhoewel, sinds de grote revolutie van 1688-1689 en de vereniging van Engeland en Schotland in 1707 is de uitleg breder: ”verdediger van het protestantisme” in het rijk.
Vanaf het begin van de vorige eeuw kreeg de Kerk van Engeland steeds nauwere contacten met de Rooms-Katholieke Kerk. De leiders van de kerken begonnen geleidelijk aan de interreligieuze samenwerking te accepteren. De Kerk van Engeland draagt nu uit dat een vorst die ”verdediger van religie” is, ook waardevol is voor de publieke positie van de kerk als geheel.”
Is het een verschuiving?
„Het is moeilijk te zeggen wat de koning nog meer kan doen behalve goede oecumenische en interreligieuze relaties blijven aanmoedigen. Dat zijn betrokkenheid op de andere religies groot is, bleek trouwens uit een van de eerste bijeenkomsten die de koning na zijn troonsbestijging organiseerde: een receptie voor leiders van geloofsgemeenschappen.”
Hoe leest u de liturgie van de kroningsplechtigheid in dit licht?
„De liturgie voor de kroning is de achterliggende tijd, misschien wel over een periode van tientallen jaren, vormgegeven. De aartsbisschop van Canterbury zegt dat hij de liturgie heeft laten opstellen en heeft goedgekeurd, maar deze liturgie is het resultaat van vele discussies met de prins, en later de koning, samen met leiders van andere kerken en religies, en met leidende figuren in de Kerk. Deze liturgie is zeer zorgvuldig afgewogen, ook door de dienst in twee delen te verdelen: een algemene religieuze dienst –waaraan vertegenwoordigers van andere kerken en religies deelnemen– en een sacramentele dienst van de Kerk van Engeland.”