De kroningsplechtigheid zaterdag staat onder leiding van aartsbisschop van Canterbury, Justin Welby, geestelijk leider van de anglicaanse Kerk van Engeland. Hij laat de koning de eed afleggen. Hij kroont de koning en de koningin. Zo gaat het al eeuwen: er is een centrale plaats voor de kerk bij de ”coronation”.

En toch is gelijk bij aanvang van de ceremonie al te zien dat de nieuwe koning een andere koers inzet: de lange stoet die de koning voorgaat naar zijn zetel in de kerk wordt aangevoerd door vertegenwoordigers van verschillende geloofsgemeenschappen, zoals de joodse, islamitische en boeddhistische. En er lopen sikh, hindoes, jain, bahai en zoroastristen mee. „Dit toont het multireligieuze karakter van onze samenleving en het belang van het opnemen van andere religies”, zo meldt de toelichting bij de officiële liturgie.

En als de koning de regalia –zoals scepter en zwaard– krijgt aangereikt, is daarbij opnieuw ruimte voor niet-religeuze dragers. Verder zullen vertegenwoordigers van diverse christelijke stromingen de koning zegenen. Onder hen is ook de rooms-katholieke aartsbisschop van Londen. En bij het verlaten van de Westminster Abbey zullen vertegenwoordigers van de joodse, islamitische, boeddhistische, hindoeïstische en sikh gemeenschappen de koning trouw beloven: „Majesteit, als naasten in geloof erkennen wij de waarde van de publieke dienst. We verenigen ons met mensen van alle geloven en religies in dankzegging, en in het samen dienen van het algemeen welzijn.” Charles zal de gelofte beantwoorden en daarna terugkeren naar Buckingham Palace.

Eed

Belangrijker is de eedsformule die de koning uitspreekt voor de daadwerkelijke kroning. Naar aanleiding van eerdere uitlatingen –onder meer in 1994– leefde de vrees dat Charles als koning zich niet exclusief zou verbinden aan de anglicaanse kerk, maar zou uitspreken beschermer van alle religies te zijn. Het draait daarbij om één woordje. De koning wordt zaterdag officieel ”Defender of the Faith”, beschermer van ”het” geloof. Het is de titel die aangeeft dat hij het hoofd is van de Kerk van Engeland en het instituut en de leer van de anglicanen zal beschermen. De vrees bij behoudende christenen en anderen was dat de koning zich voortaan algemener ”Defender of Faith”, zonder het lidwoord ”the”, zou noemen.

In de ceremonie belooft de koning zaterdag echter onverkort tegenover de aartsbisschop de Kerk van Engeland te erkennen, als de geestelijk leider van de kerk hem vraagt: „Zult u uw uiterste best doen de wetten van God en de ware belijdenis van het Evangelie te handhaven? Zult u naar uw beste vermogen de bij wet vastgelegde protestants gereformeerde religie in het Verenigd Koninkrijk handhaven? Zult u de positie van de Church of England en de leer, eredienst, discipline en regering daarvan onschendbaar handhaven en behouden, zoals wettelijk vastgelegd in Engeland? (…)”

En in de daaropvolgende eed belooft Charles: „Ik, Charles, belijd, getuig en verklaar plechtig en oprecht in de tegenwoordigheid van God dat ik een trouwe protestant ben, en dat ik –overeenkomstig de zuivere bedoeling van de bepalingen die de protestantse opvolging van de troon regelen– de genoemde bepalingen zal handhaven naar mijn beste vermogen, volgens de wet.” In de toelichting heeft Charles III wel laten opnemen dat aartsbisschop Welby deze beloften ten aanzien van het protestantse geloof zal „contextualiseren”, dus in het licht van de huidige tijd en religieuze situatie zal plaatsen. Een tijd waarin er in de kerk ruimte is voor vrouwelijke ambtsdragers, praktiserende lhbti’ers en oecumene.

Moeder

In de toelichting op de liturgie staat dat de Kerk van Engeland staat voor een samenleving waarin „mensen van alle geloven en overtuigingen vrij kunnen leven” en dat Charles daarmee in de lijn van zijn moeder, koningin Elizabeth II, staat.

In 2015 had Charles de lucht al enigszins geklaard toen hij tegenover de BBC zei dat zijn uitspraken uit 1994 niet goed begrepen waren: „Ik probeerde te zeggen dat ik het erg belangrijk vind dat mensen met een ander geloof in dit land vrijheid van godsdienst hebben. En ik heb altijd gevonden dat je als ”Verdediger van het geloof” tegelijk ook ”Beschermer van alle religies” kunt zijn.” In hetzelfde interview gaf hij aan in de oecumenische lijn van zijn moeder te willen staan. De Windsors hebben nooit gekozen voor de hoogkerkelijke lijn binnen de kerk.

Daarom bidt de koning zaterdag voor iedereen hoorbaar ook deze woorden: „God van mededogen en barmhartigheid, Wiens Zoon niet gezonden werd om gediend te worden maar om te dienen, geef genade dat ik in Uw dienst volkomen vrijheid mag vinden en in die vrijheid kennis van Uw waarheid. Geef dat ik een zegen mag zijn voor al Uw kinderen, van elk geloof en overtuiging, dat we samen de wegen mogen ontdekken van voorzichtigheid en geleid worden op de paden van vrede. Door Jezus Christus, onze Heere. Amen.”