In de taalgids worden tal van beleidswoorden uit onderwijsland aangestipt die volgens het LAKS als negatief ervaren kunnen worden. Daarbij geeft het comité tips voor alternatieven. Het LAKS adviseert bijvoorbeeld om niet meer te spreken van niveaus, maar van richtingen. Een leerling die van de vwo naar havo gaat, stroomt niet langer af, maar door. Hoger- en lageropgeleiden worden mbo-, hbo- en wo-opgeleiden. En gehandicapte kinderen zijn leerlingen met een beperking.

Het woord zittenblijven is volgens het LAKS ook niet meer van deze tijd. Doubleren zou een beter en minder negatief alternatief zijn. „Dat je doubleert, wil lang niet altijd zeggen dat je ook minder goed bent op school”, zegt LAKS-voorzitter Janouke van Meerveld daarover tegen ANP.

Verboden woorden

Het LAKS wilde desgevraagd niet ingaan op vragen van het Reformatorisch Dagblad over de inclusieve taalgids. Aan andere media laat de organisatie weten dat de gids „geen lijst van verboden woorden is, maar een opsomming van tips voor meer inclusief taalgebruik binnen het onderwijs en de maatschappij”. Daarbij dient de gids volgens het LAKS vooral als hulpmiddel om het gesprek aan te gaan over taal. „Taal is dynamisch. De gids biedt suggesties om de discussie daarover aan te gaan.”

LAKS adviseert het onderwijs ook te stoppen met het predicaat excellente scholen. Die onderscheiding suggereert volgens het comité namelijk dat sommige scholen beter zijn dan anderen. „Wij willen als LAKS vooral zeggen: de ene school is niet beter dan de rest. Een school maakt wel vooruitgang en doet dingen anders dan de rest, waardoor de resultaten zeker anders zijn dan de rest. Maar het maakt het niet beter of slechter”, zei bestuurslid Cylus Kawesi woensdagmorgen in het NOS Radio 1 Journaal. Het predicaat excellent ligt overigens al langer onder vuur. In de Tweede Kamer is in februari een motie aangenomen van D66 waarin de Kamer oproept tot het afschaffen van de aanduidingen goed en excellent.

Gender

Daarnaast wil de belangenbehartiger van scholieren dat termen als witte en zwarte scholen, achterstandsleerlingen, nieuwkomers en thuiszitters niet meer in het onderwijs gebruikt worden. Dergelijke termen moeten beter gespecificeerd worden, vindt het comité. Als alternatief voor achterstandsleerlingen staat in de taalgids: „Benoem dat het gaat om leerlingen met ouders die geen vervolgonderwijs hebben gevolgd of die minder kansen hebben dan leerlingen met ouders die wetenschappelijk onderwijs hebben gevolgd.”

Naast het veranderen van woorden in beleidsstukken, adviseert het LAKS ook om de taal in de schoolklas aan te pakken. Juffen en meesters doen er volgens de organisatie goed aan om de leerlingen ‘s ochtends te begroeten met ”goedemorgen allemaal”, in plaats van ”goedemorgen jongens en meisjes”. En moeten de kinderen in groepjes aan de slag met een opdracht? „Verdeel de klas dan niet aan de hand van gender”, adviseert de organisatie.

Daarnaast vraagt het LAKS zich af of scholen in hun administratie rekening kunnen houden met genderneutraliteit. „Kan er ook worden gekozen voor een X op de schoolpas in plaats van alleen M en V? En is het überhaupt nodig om het geslacht van een leerling te registreren?”, valt te lezen in de gids. Daarnaast heeft het comité een voorkeur voor genderneutrale beroepsbenamingen, zoals docent en directeur. „En spreek liever over brandweerkracht, dan over brandweerman.”

Taalpolitie

De taalgids doet op sociale media behoorlijk wat stof opwaaien. „Docenten moeten kunnen zeggen wat ze willen, zonder dat ze worden lastig gevallen door politieke partijen of groeperingen”, zegt Martijn Lugtmeijer, docent en mede-oprichter van jongerenplatform Jong Kritisch tegen het AD. Volgens hem is het niet aan een organisatie om te bepalen hoe een docent praat in de klas. „Docenten kunnen dat prima zelf bepalen, daar is geen taalpolitie van het LAKS voor nodig.”

Kamerlid Wybren van Haga heeft Kamervragen gesteld over de taalgids. Hij wil dat de subsidie aan het LAKS per direct wordt stopgezet. PVV-leider Wilders laat via Twitter weten ook geen voorstander te zijn van de gids. CDA-Kamerlid René Peters vindt de taalgids een overdreven initiatief. „De taal proberen aan te passen aan de wensen van het individu om iedere mogelijke gevoeligheid uit te sluiten, is niet alleen onbegonnen werk. Het zorgt voor constante discussies.”

Ook vanuit linkse hoek klinkt kritiek. Voormalig PvdA-Kamerlid Myrthe Hilkens twittert: „Het zou vooral fijn zijn als er eens een week met een ongehavend rooster zou passeren. Als het de leraren die nog wel overeind staan, lukt om te blijven staan. Als begrijpend lezen meer aandacht kan krijgen, zodat leerlingen klaar zijn voor vervolgopleidingen. Maar goed.”

De PO-Raad, de sectorvereniging van het primair onderwijs, houdt zich op de vlakte over de taalgids. „Het is niet aan de PO-Raad om voor te schrijven hoe leerlingen in de klas worden aangesproken”, laat de organisatie aan het AD weten. De VO-Raad, de sectororganisatie voor het voortgezet onderwijs, vindt het een goed idee om in het onderwijs na te denken over het effect van woorden. De organisatie neemt de gids „een handig hulpmiddel om in de scholen hierover met elkaar het gesprek te voeren”.