De ravage op de rampplek bij NS-station Voorschoten is vier dagen na het dubbele treinongeluk nog altijd groot. De bovenleiding is over een afstand van een paar honderd meter vernield. Het baanvak is ontwricht, het station beschadigd.

Een DB-goederentrein met 26 wagons botst dinsdag iets voor 03.30 uur met zo’n 80 kilometer per uur op een lorrie met bouwkraan van aannemer BAM, dat onderhoud uitvoert aan twee van de vier sporen. Luttele minuten later rijdt intercity 1409 met dik 130 kilometer per uur op de brokstukken. Twee rijtuigen van treinstel 9405 ontsporen, rijden het spoortalud af en komen tot stilstand in een weiland. Een losgeslagen treinas van 150 ton ligt op de rand van de sloot, het bijbehorende treinstel staat pakweg 20 meter verderop.

Kraanmachinist Martin uit het Limburgse Beringe komt bij de crash om het leven. De BAM-medewerker, vader van drie kinderen en opa van een kleinkind, zou vrijdag 66 jaar worden. Dertig reizigers raken gewond, negentien belanden in het ziekenhuis, twee liggen nog op de ic. Twee traumaheli’s en 24 ambulances verlenen hulp.

Zware klus

ProRail wacht een zware klus om de ontspoorde trein te bergen. De omstandigheden maken de bergingsoperatie complex, legt ProRailwoordvoerder Martijn de Graaf uit. „Langs het baanvak ligt een brede sloot, een klein dwarsslootje en een smalle, verharde toegangsweg.”

Het weiland naast het baanvak is drassig door de zware regenval van de afgelopen weken. Bovendien loopt er een waterleiding onder de locatie. „De vraag is of die de druk van een zware kraan aankan.”

Zwaar bergingsmaterieel kan nauwelijks uit de voeten op de locatie. „De toegangsweg is niet berekend op hijskranen van 150 ton”, stelt De Graaf. De zware kranen zijn nodig om de vier rijtuigen van de trein –in totaal 235,7 ton– weg te hijsen.

Uit een eerste onderzoek blijkt dat extra maatregelen nodig zijn voordat de berging van de ontspoorde intercity kan beginnen. Het is daarom nog niet duidelijk wanneer die trein kan worden weggehaald. De goederentrein en de kraanwagen van BAM zijn inmiddels weggesleept.

ProRail, NS, het bergingsbedrijf, het waterbedrijf en de gemeente Voorschoten overleggen over een plan van aanpak. „De grote uitdaging is een juiste constructie te maken en het materieel op de juiste locatie te krijgen”, zegt woordvoerder De Graaf.

Groot en zwaar

Hijs- en transportbedrijf Mammoet mag de klus klaren. „Alles wat groot en zwaar is, kunnen wij verplaatsen”, zegt Justin Vreugdenhil van Mammoet. „Het maakt ons niet zoveel uit wat we hijsen of verplaatsen.” Het bedrijf, wereldwijd marktleider op hijs- en transportgebied, heeft in 2001 bijvoorbeeld de Russische onderzeeboot Koersk geborgen.

Naast het bergen van de treinen wacht ProRail nog veel herstelwerk in Voorschoten. Dwarsliggers zijn verschoven, spoorrails verbogen, bovenleidingpalen omgeslagen, perrons beschadigd, terwijl bedrading en ondergrondse bekabeling zijn verwoest.

Het treinverkeer tussen Leiden en Den Haag ligt daarom tot zeker 18 april stil; een week later dan eerder gedacht. Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur), die de plek van het ongeluk heeft bezocht, heeft er begrip voor dat de herstelwerkzaamheden langer duren. „Ik heb de enorme ravage gezien. Ik weet dat er met man en macht gewerkt wordt om de situatie zo snel mogelijk weer op orde te krijgen.” IJzer met handen breken kan nu eenmaal niet, weet ze.

Over de omvang van de schade kan ProRail geen zinnig woord zeggen. „Daar zijn we ook nog niet mee bezig.”