Israël voerde vrijdag een geslaagde liquidatiepoging uit op Hassan Nasrallah. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu gaf vrijdagmorgen vanuit New York toestemming voor de risicovolle aanval op de leider, nog vóór zijn toespraak tot de Algemene Vergadering van de VN. De gevolgen van de liquidatie kunnen groot zijn. Niet zonder reden keerde Netanyahu eerder terug uit de VS.

De eerste militaire reacties zijn een feit. De Houthirebellen uit Jemen vuren ballistische raketten af op Israël, pro-Iraanse groepen uit Syrië en Irak vuren raketten en drones af, terwijl Hezbollah pakweg negentig raketten verschiet. Israël slaat hard terug met zware bombardementen op Jemen, het onder vuur nemen van honderden doelen in Libanon en nieuwe gerichte liquidaties in Beiroet. De VS voeren op hetzelfde moment een aanval uit op Syrië, waarbij 37 man omkomt.

Dodelijk schaakspel

De liquidatie op Nasrallah brengt de toch al hoogopgelopen spanningen in het Midden-Oosten tot het kookpunt. Voor Israël vormde Nasrallah decennialang het belangrijkste doelwit en de grootste bedreiging.  Voor Iran was de leider van de terreurbeweging de cruciale pion in het dodelijke schaakspel om Israël van de kaart te vegen.

De dood van Nasrallah kan tot zeker twee uitkomsten leiden. De eerste mogelijkheid is dat Hezbollah en Iran eieren voor hun geld kiezen en voorlopig inbinden, maar toch nog even een hoop oorlogsretoriek produceren om het gezichtsverlies te maskeren. Hezbollah zou daarbij de gewapende steun aan Hamas, na diens terreuraanval op 7 oktober, kunnen loslaten en de aanvallen op Israël staken.

Een andere mogelijkheid is dat Iran en gelieerde groepen alles uit de kast trekken om Israël een vernietigende klap toe te brengen. Iran kan de Joodse staat van alle kanten aanvallen via Hezbollah in Libanon, de Houthirebellen in Jemen, pro-Iraanse milities in Syrië en Irak en terreurgroepen op de Westelijke Jordaanoever. Alleen Hamas in Gaza is nauwelijks meer in staat een klap uit te delen.

Reactie Iran

Teheran heeft vijf dagen van nationale rouw afgekondigd voor de dood van Nasrallah. In die periode hoeft Israël geen reactie uit Iran te verwachten. Daarna behoort een massale, gecoördineerde aanval op Israël nog altijd tot de mogelijkheden; met grote schade tot gevolg doordat de geavanceerde Israëlische luchtafweer overweldigd raakt. In Libanon staan nog altijd vele tienduizenden raketten van Hezbollah op scherp, de Houthi’s beschikken over ballistische raketten, de pro-Iraanse milities in Syrië en Irak over kruisraketten.

De ayatollah’s in Teheran breken zich waarschijnlijk het hoofd op een passende reactie. Niets doen en gezichtsverlies lijden is geen optie, te hard toeslaan leidt tot een vernietigende reactie van Israël. Niet uitgesloten is dat Iran besluit voorlopig niets te doen. Ook na de liquidatie op Hamasleider Haniyeh in Teheran en Hezbollahkopstuk Fuad Shukr in Beiroet bleef een reactie van Iran uit, ook al heeft Teheran naar verluidt geprobeerd een aantal hooggeplaatste Israëli’s te vermoorden.

Kruispunt

Het Midden-Oosten bevindt zich op een kruispunt. Israël staan spannende dagen te wachten. Alle legeronderdelen bevinden zich in de hoogste staat van paraatheid.

Israël is bezig de krachtsverhoudingen in het Midden-Oosten te wijzigen. De dodelijke aanval op Nasrallah past in die aanpak, evenals de liquidatie van topcommandanten en het degraderen van de militaire capaciteit van Hezbollah. De imagoschade voor de terreurbeweging is groot.

Hezbollah dwong in de Arabische wereld groot respect af door de opbouw van een strak gedisciplineerde militaire organisatie met pakweg 150.000 raketten, waaronder een toenemend aantal precisiegeleide raketten. Hezbollah dicteerde de afgelopen jaren de situatie. De Joodse staat reageerde omzichtig op provocaties, waardoor de terreurbeweging Israël redelijk in z’n greep kon houden.

De tijden zijn definitief veranderd. Israël slaat hard en gericht toe op Hezbollah. De Joodse staat schroomt niet grote risico’s te nemen met gewaagde liquidaties en zware bombardementen. Hezbollah staat onder zware druk. De eens zo krachtig gewaande extremistische terreurgroep blijkt kwetsbaar. De dood van 30 Hezbollahleden en de uitschakeling van pakweg 3000 Hezbollahstrijders door het plaatsen van explosieven in piepers leidt tot zware imagoschade van de terreurgroep. De spot, ook uit de Arabische wereld, komt hard aan.

Overleven

De vraag is of Hezbollah de zware klap van het uitschakelen van Nasrallah te boven komt. Het antwoord hangt af van de opstelling van Iran. Alle ogen zijn gericht op Teheran. Hoe zal de islamistische republiek reageren? Iran kan niet zomaar de cruciale organisatie in het streven naar de vernietiging van Israël laten vallen. Daarmee zou de decennialange militaire opbouw teniet worden gedaan.

Israël zal echter niet toestaan dat Hezbollah zich opnieuw kan ontpoppen als een van de grootste bedreigingen in de geschiedenis van de Joodse staat. Het Israëlische leger vernietigt daarom in hoog tempo raketarsenaal en lanceersystemen van de terreurgroep, waarvan naar verluidt 50 procent inmiddels is uitgeschakeld.

Israël zet verder alles op alles om een herbewapening van de terreurgroep te voorkomen. Jachtvliegtuigen patrouilleren rond de luchthaven van de Libanese hoofdstad Beiroet om wapenaanvoer via de lucht te voorkomen. Bovendien bombardeert Israël de acht grensovergangen tussen Syrië en Libanon die worden gebruik voor Iraanse wapenexport.

De gewijzigde Israëlische koers leidt tot grote kopzorgen in Iran. Teheran moet een antwoord formuleren op een Joodse staat die niet meer met zich laat spotten.